| Beschrijving |
: |
Inventarisatie en waardestelling cultuurhistorische objecten eigendom van het Waterschap Brabantse Delta
INHOUDSOPGAVE
A. 1. Aanleiding bldz. 3
1. Inleiding bldz. 4
1.1 Inleiding
1.2 Opdracht/doel
2. Werkwijze bldz. 5
2.1 Inventarisatie
2.2 Onderzoek
2.2.1. Veldwerk
2.2.2. Beschrijving
2.2.3. Waardering
2.3 Advies
2.4 Kosten grootonderhoud
3. Rijksmonumenten bldz. 7
3.1 Voorwaarden
3.2 Subsidie
4. Achtergrond waterschappen bldz. 9
5. Beslisdiagram bldz. 10
6. Literatuurlijst bldz. 11
7. Lijst van alle onderzochte waterhuishoudkundige objecten bldz. 12
8. Inventarisatieformulieren waterhuishoudkundige objecten eigendom waterschap Brabantse Delta bldz. 14
Separate bijlage 1: Inventarisatieformulieren waterhuishoudkundige objecten niet in eigendom waterschap Brabantse Delta
Separate bijlage 2: Database alle cultuurhistorische objecten
Separate bijlage 3: Kosten groot-onderhoud/vervanging & nulmetingen cultuurhistorische objecten eigendom waterschap Brabantse Delta - Jan Coertjens
Separate bijlage 4: DVD met opnames van de objecten
Separate bijlage 5: Info RDMZ: Financiële steun voor rijksmonumenten
Aanleiding
Vanuit de reconstructiegedachte is door de dijkgraaf van het waterschap Brabantse Delta, de heer J.Vos opdracht gegeven om al het cultuurhistorisch watererfgoed in het beheersgebied van het
waterschap in kaart te brengen. Daarvoor is basismateriaal aangeleverd door de diverse Historische Verenigingen en Heemkundekringen aangevuld met eigen materiaal van het waterschap, informatie
van de drie districtshoofden uit de regio’s Oost, West en Midden en andere medewerkers.
Na het verkrijgen van de gegevens is direkt gestart met het veldwerkonderzoek. Na een eerste selectie van ruim 97 objecten bleven er in totaal 60 objecten over, waaronder bijzonder fraaie,
zoals de 3 stuwen met toldeur in de Zoom, maar ook objecten in een slechte toestand, zoals de gedempte schutsluis te Bovensas en de Keeneluis te Standdaarbuiten.
Het veldwerk leverde daarnaast ook een aantal objecten op, die niet als zodanig stonden geregistreerd, maar getraceerd werden tijdens het veldwerk, zoals een duiker onder de Veerweg in de
Overdiepsche Polder.
Het vervolgonderzoek leert dat 30 objecten eigendom zijn van het waterschap, die tevens het beheer en het onderhoud daarvan voor haar rekening neemt en 30 objecten eigendom zijn van derden, onder
andere gemeenten, Staatsbosbeheer, Staat Financiën en Domeinen, Rijkswaterstaat en particulieren, waarbij op dit moment niet helemaal duidelijk is of zij ook het beheer voeren en/of (goed) onderhoud
plegen. Zo is bijvoorbeeld de authentieke windmolen te Prinsenbeek in eigendom bij de gemeente Breda, maar in onderhoud bij het waterschap en wordt de brug Hoge Vaart (1898) in eigendom van de
gemeente Waalwijk, door het waterschap in de nabije toekomst gerestaureerd, (info per 07-11-2006).
Door de inventarisatie doet zich de mogelijkheid voor om op gelijke wijze en in samenwerking met derden objecten te restaureren aan bijvoorbeeld de Frouwkensvaartseweg en de Wendelnesseweg,
evenals de vele duikersluizen van en onder de Waspikse dijk.
klik op de pijlpunt links voor de volledige aanleiding
Het is nog een vraag, omdat de exacte gegevens ontbreken, wie van de overige objecten precies het beheer voert en/of het onderhoud pleegt. In de loop der tijd zijn de objecten - in principe- allemaal
eigendom geweest van het waterschap of van de vele voormalige waterschapen, maar vanwege een veranderende functie of functieloos geworden verwisselde het object van eigenaar.
Dit betreft vooral het grote aantal bijzondere duikersluizen, zoals de monumentale Koekoeksluis te Drimmelen, nu particulier bezit, waarvan onduidelijk is wie het beheert voert en/of het onderhoud
pleegt of wil plegen.
Vanwege het verschil in eigenaar, beheer en onderhoud is daarom gekozen voor een tweeledige opzet in de uitvoering van het onderzoek.
Een eerste inventarisatie en waardestelling betreft objecten in eigendom van het waterschap, met daaraan gekoppeld een onderhouds-/restauratieprogramma en een tweede inventarisatie en waardestelling
van objecten niet in eigendom van het waterschap, zonder onderhoudsprogramma. Van beiden is een database en een fotorapportage opgesteld. Het verdient aanbeveling om de exacte eigenaar van de ob-
jecten niet in eigendom op te sporen en tevens wie het beheer voert en/of het onderhoud pleegt.
Inleiding
1.1 Inleiding
De problematiek van op een verantwoorde wijze omgaan met cultuurhistorisch erfgoed is de laatste jaren bijzonder actueel. Landelijk gezien worden op grote schaal door waterschappen, provincies en
gemeenten inventarisaties en waarderingen uitgevoerd van bijvoorbeeld aan water gerelateerde objecten. In de waardering van erfgoed speelt selectie een belangrijke rol. Wat is dusdanig waardevol
dat behoud wenselijk is en wat zou eventueel vernieuwd moeten worden.
Zie hierover bijvoorbeeld de watererfgoed@tlas, uitgebracht door Het Oversticht in Zwolle in nauwe samenwerking met het Drents Plateau te Assen.
Deze vragen leven ook bij het waterschap Brabantse Delta. Het waterschap bezit een groot aantal waterstaatkundige en bouwkundige objecten en structuren, verspreid over het westelijk deel van de
provincie N.Brabant. Bijzondere en soms unieke objecten, die van groot belang waren (of nog zijn) voor de beheersing van de waterhuishouding, maar ook voor de geschiedenis van de streek, het
landschap en die een ontwikkeling in de civiele techniek laten zien.
Vanuit de cultuurhistorie vertelt elk object zijn eigen verhaal over bijvoorbeeld de afwatering van een gebied of juist niet, de bedijking van een gebied, de inpoldering, de turfwinning, het transport daarvan.
Het waterschap Brabantse Delta wenste inzicht te verkrijgen in de cultuurhistorische waarde van de kunstwerken en installaties, die in hun bezit zijn, zoals duikers, heulen, gemalen, dijkcoupures, wind-
molens en schutsluizen.
klik op de pijlpunt links voor de volledige inleiding
Hiervoor heeft het waterschap in de persoon van de heer Paul van Geelen (Concernstaf) de heer J.Ruurd Leegstra verzocht een inventarisatie, beschrijving & waardestelling te maken van hun
watererfgoed. De heer Leegstra heeft als architectuur-, cultuurhistoricus & restaurateur ruime ervaring opgedaan op genoemd terrein voor de waterschappen Hunze en Aa’s, Noorderzijlvest,
Velt en Vecht en Reest en Wieden in samenwerking met medewerkers van de monumentenhuizen:
Libau te Groningen en Stichting Drents Plateau te Assen, aangevuld met de expertise van de monumentenwachten en de civiele technici van de waterschappen.
De methodes van onderzoek zijn na goedkeuring van de directies eveneens beschikbaar gesteld voor het waterschap De Brabantse Delta,
1.2 Opdracht/doel
Het doel van dit project is het verkrijgen van een overzicht van cultuurhistorische objecten met daaraan gekoppeld een, op basis van cultuurhistorisch verantwoorde criteria, prioriteitsstelling op
grond waarvan ingezet kan worden op behoud, ontwikkeling of functioneel beheer en onderhoud, inclusief een financiële paragraaf met een globale berekening van de kosten, die gemoeid zijn met het
behoud en de instandhouding van deze objecten. Het kan verder een basis bieden voor het vaststellen van een eigen cultuurhistorisch beleidskader. Zie daarover meer het beslisdiagram, ontwikkeld door
het waterschap Hunze en Aa’s (de heer G.Sterk) en tevens beschikbaar gesteld voor het waterschap Brabantse Delta, (blz. 10)
|
|---|
