HEEMKUNDEKRING
OP DE BEEK
PRINSENBEEK
Beeldbank Bibliotheek
|
|
HEEMKUNDEKRING
|
|
|
|
|
Klik op deze tekst voor een 100% weergave van bovenstaande afbeelding |
|
| Boeknummer | : | 00101 |
|---|---|---|
| Titel | : | Adriaan van Campen. De grootste crimineel van de Baronie van Breda |
| Auteur(s) | : | Karel van Campen, Frank van Gils |
| Verschijningsjaar | : | 2012 |
| Beschrijving | : | Adriaan van Campen. De grootste crimineel van de Baronie van Breda De Grote Markt in het centrum van Breda, gelegen aan de voet van de Grote of Onze Lieve-Vrouwekerk, biedt in onze tijd het gezicht van monumentale panden, veelal bevolkt met etende en drinkende tijdgenoten. Horeca was er altijd al. Waren er in de middeleeuwen drie herbergen, de moderne bezoeker kan nu uit een veel ruimer aan- bod kiezen. Het oude gemeentehuis neemt nog steeds een voorname, centrale plaats in, ofschoon de ‘vroede bestuurderen van Breda’ het allang de rug hebben toege- keerd om intrek te nemen in moderne kantoren waar men zich nog comfortabeler op ambtelijke kussens kan neerzetten. De Grote Markt is het middelpunt van de stad en er vinden hier vele evenementen plaats - muziek, carnaval, sportiviteit - een plaats waar mensen bijeenkomen, meestal voor hun plezier. Sinds de 14dc eeuw wordt er op dinsdag- en vrijdagmorgen ook weekmarkt gehouden. In de 17de en 18de eeuw stond er een vleeshal, waarin na 1935 het Stedelijk en Bisschoppelijk Museum was gehuisvest. Sinds 1998 is het een horecagelegenheid - hoe kan het ook anders. De Grote Markt of ‘Plaetse’ was vroeger de locatie waar het stadsbestuur van Breda ter afschrikking misdadigers liet executeren. In de 18de eeuw is dat 53 keer gebeurd, 5 van de geëxecuteerden waren vrouwen. Een doodvonnis kon worden voltrokken door ophanging (35), door wurging (7), door radbraken (6) of door onthoofding (5). Een combinatie van straffen was wel het uiterste wat ‘Vrouwe Justitia' kon bedenken. Het moet een spektakel zijn geweest waarvoor veel mensen toestroomden en dat was ook de bedoeling: bestraffen in het openbaar als afschrikking. Lijfstraffen kwamen in diezelfde eeuw in Breda ook voor: geselen (104), geselen en brandmerken (48), te pronk stellen (2), aanwezig zijn bij de executie van een medeplichtige (11). Van de 171 uitgevoerde lijfstraffen betrof het in 62 gevallen vrouwen. Met name het geselen van vrouwen kwam vaak voor; 50 maal. Op 17 april 1787 was het ook weer zover: volgens de overlevering was de markt tot in de hoeken gevuld met mensen die niets wilden missen van de terechtstelling van ene Adriaan van Campen, oud 41 jaar, hij zou geboren zijn in Baarle-Nassau, woonachtig te Dorst, en van beroep boer. ‘Zo weinig opzienbarend voltrok zich het Bredase leven, dat het tweedaagse bezoek van stadhouder prins Willem IV in september 1737 en de publieke executie van Adriaan van Campen in april 1787 vaak als 18de-eeuwse hoogte- punten in de stadsgeschiedenis worden opgevoerd. Drie dagen voor de executie had 'den Hoog Edelen Gestrenge Heer, Jonkheer Benjamin, Baron van der Borch, Drossaard & Schoutenth resp. der stad & Baronie van Breda e.o. voor Heeren Praesident & Scheepenen’ uitspraak gedaan in deze rechtszaak van de eeuw. Na de uitspraak werd nog een portret gemaakt. De voorzitter van de recht- bank maakte duidelijk hoe de executie in zijn werk zou gaan: ‘door den Scherprechter (diende) eerst zijne rechterhand met een Bijl te worden afgehouwen’ daarna werd het lichaam ‘van onderen op leevendig geradbraakt en zijn Hoofd mede met een Bijl afgehouwen’. Vervolgens zou ‘zijn lighaam tot assche () worden verbrand en () in een kuijl aldaar geworpen, zijn Hoofd en Hand ijder op een Pin boven op een Paal worden en blijven tentoon gestelt’ en aan de paal zou worden ‘aan gehangen een ijzeren Pot (met) des gedetineerdes Pistool’. Verder hield de uitspraak ook in: ‘condemnatie van den gedetineerde in de kosten van Recht en misen van de Justitie’.3 De gedetineerde moest ook de kosten van de rechtzaak betalen. Volgens de overlevering sloeg de beul precies volgens de instructie eerst de rechterhand af en toonde deze aan het volk. Daarna werden op het ‘kruishout’ de beenderen gebroken. De veroordeelde zou daarbij een gehuil hebben uitgestoten, dat over de gehele stad hoorbaar was. Nadat de beul met een ferme slag het hoofd had afgeslagen, werd het stil op de markt. Wie was de hoofdrolspeler in dit macabere schouwspel? Wie was Adriaan van Campen en hoe kwam hij tot zijn daden? |
| Medium | : | Boek |
| Taal | : | Nederlands |
| Uitgever | : | Heemkundekring Paulus van Daesdonck / De Mastboom Brosens Stichting |
| Aantal pagina's | : | 266 |