Ben Hennekam zette zich met kracht achter de medewerkers ruimtelijke ordening wanneer zij, samen met de bevoegde ambtenaren van de Beneluxlanden
en -gewesten, werk maakten van de tweede Benelux-structuurschets. Liever dat dan een vaag, nooit in te vullen beeld van een ruimtelijke ordening in het
Europa van de 25.

Een administratieve grens is ingebeeld. Zij werkt omwille van een verschillende regelgeving en een andere aanpak, anders aan de ene kant van de grens
dan aan een andere. Ben Hennekam is van oordeel dat een grenspark, zoals De Zoom-Kalmthoutse Heide, één geheel vormt en stimuleert de totstandkoming ervan.
Hij staat aan de wieg van de Rijn-Schelde-Delta-projecten omdat voor hem de grens geen belemmering mag zijn voor de economie in de grensregio of voor grote infrastructuurwerken.

Wie heeft met meer zin voor realiteit en respect voor de betrokkenen gepleit voor de verdieping van de Westerschelde of voor de ingebruikname van de IJzeren Rijn?

Ik zou lang door kunnen gaan: grensoverschrijdend ambulancevervoer, samenwerking over de grens heen van brandweerkorpsen en bij rampenbestrijding,
het openbaar vervoer, enz. De meeste projecten die vandaag de Beneluxlanden en -gewesten/gemeenschappen binden, beantwoorden aan de criteria die een
real-politicus ervoor vooropstelde. Of wat gezegd van het besparende effect van de dienstverlening door één land voor de twee andere partnerlanden in de
buitenlandse posten? Of over de vertegenwoordiging door één persoon van de landen en de gemeenschappen in de internationale gremia die over jeudbeleid handelen?

Een gedreven laborant, bouwend aan het Europa van morgen
Alleen al door nabuurschap bestaat er een veelheid aan samenwerkingsverbanden tussen Nederland, België en Luxemburg. Deze samenwerking bestaat
van het hoogste politieke niveau tot de meest kleinschalige grensoverschrijdende projecten. De betrekkingen tussen onze drie landen kunnen met recht
zeer intensief worden genoemd. Het Secretariaat-Generaal Benelux speelt daarbij een hoofdrol en Benelux vervult op die wijze een laboratoriumfunctie
voor Europa. Het is vanuit die optiek als het ware de proeftuin voor Europa en een initiator van projecten van nauwere samenwerking met andere EU-lidstaten.

Met enige realiteitszin, en voortgaand op het hoger vermelde, beseffen wij dat de strijd tegen de carrousel fraude, of de controle op de reglementering van het
zwaar wegvervoer, of de strijd tegen de drugshandel, of de afstemming van de elektriciteitsconnecties, of de ruimtelijke planning tussen twee grootsteden,
enz. niet voor gans Europa gelijktijdig en gelijkwaardig kan worden toegepast.
Hoewel de Europese richtlijnen een zelfde kader voor elke lidstaat tekenen, is de implementatie ervan toch niet altijd hetzelfde.
Om deze reden heeft de heer Hennekam voortdurend het Benelux-kader vooropgesteld, om zodoende als Beneluxlanden en/of gewesten/gemeenschappen vooruitgang te kunnen boeken.

Hoe het Schengen-akkoord zijn invulling kreeg, hoef ik niet te benadrukken, tenzij deze toevoeging: de regeling van het vrij verkeer van personen was eerst
op enkele lidstaten van toepassing alvorens veralgemeend te worden. Ik hoop dat niemand de voortrekkersrol van her Secretariaat-Generaal Benelux hierbij vergeet.

Ook groeide de laatste jaren het besef dat de strijd tegen de grote fiscale fraude door de drie Beneluxlanden samen moet worden aangepakt, soms ook samen
met de Duitse of de Franse buren. De Benelux+-idee, het samenwerkingsverband tussen de drie Beneluxlanden uitgebreid met Frankrijk en Duitsland
in de grensgebieden van deze buurlanden, groeide zienderogen. De samenwerking op het gebied van energie, opgestart in 2005, is er een prachtige
illustratie van. Of wat gezegd van het project Euro Contrôle Route waar nu reeds een tiental Europese landen aan meewerken en er op dit ogenblik nog
enkele als actieve waarnemers in de wachtkamer zitten. Dit project beoogt een afstemming op de controle op het wegvervoer, de vorming van de controleurs,
de verbetering van de regelgeving.
Onder de drijvende kracht van Secretaris-Generaal Ben Hennekam is het Secretariaat-Generaal een laboratorium gebleven voor Europa. Bovendien
kan de Benelux-zoektocht in de genoemde domeinen soms als een inktvlek verbreed worden naar andere Europese landen.

Een leider met verantwoordelijkheidszin
Gedurende 16 jaren een bedrijfje leiden is geen sinecure. Tijdens de Schengen-periode gebeurde dit zelfs met het dubbel aantal ambtenaren, waaronder de
meesten niet-Benelux-burgers. Deze ambtenaren kenden alleen hun eigen statuut en hun eigen manier van werken. Ben Hennekam slaagde er toch
in allen in het gareel te laten lopen, volgens dezelfde regels te laten werken.
Hiervoor hanteerde hij slechts één vuistregel: iedereen gelijk in gelijke omstandigheden. Het management dat het Secretariaat-Genetaal jaren kende, heeft
ertoe geleid dat het Secretariaat-Genetaal geroemd werd om de juiste, objectieve en neutrale verslaggeving en de hoogstaande vertaal- en tolkdiensten.
Omwille van het puike werk van het personeel, dreigde op bepaalde momenten het Secretariaat-Genetaal alleen als goedkope dienst gebruikt te worden. Zo
verging het met de ambtelijke commissie IJzeren Rijn, waar wij de notarisfunctie op ons namen maar geen stuurkracht hadden om tot een doel te
komen, om continuïteit in de werkzaamheden te leggen.

Zo leverde het Secretariaat-Generaal Benelux gedurende een lange periode de Internationale Schelde- en Maascommissies goede en goedkope taaldiensten
zodat de vraag kan worden gesteld of beide commissies niet even efficiënt en zeker budgettair voordeliger konden opereren binnen het Benelux+-verband.
Wanneer in de aangehaalde voorbeelden te zeer geprofiteerd werd van het Secretariaat-Generaal greep de heer Hennekam in: hij nam zelf deel aan de
werkzaamheden van de commissies en stelde een financieel reglement op om et verlenen van taaldiensten in de juiste banen te leiden zodat de Scheldecomissie afzag
van de Benelux-diensten en de Maascommissie daarentegen ook een beroep deed op de inhoudelijke deskundigheid van onze ambtenaren. Dit vereiste verantwoordelijkheidszin.
In 2006, op het einde van zijn beleidsperiode, werden de diensten van het Secretariaat-Generaal geherstructureerd, met meer aandacht voor de actuele
politieke behoeften zoals ondermeer de veiligheid. Hiermede toonde de heer Hennekam aan dat hij heikele en delicate aangelegenheden, zoals de herindeling van werkvelden
en de herschuiving van mensen niet aan de opvolger over wou laten. Gezien de zorg om het werk van het Secretariaat-Generaal doorzichtiger en efficiënter te maken,
heeft hij deze operatie zelf geleid.

Daarnaast was de heer Hennekam 16 jaar lang het gezicht van het Secretariaat-Generaal van de Benelux Economische Unie of noem ik het beter
van de Benelux-samenwerking. Hij was omnipresent. Zo camoufleerde hij een beetje het zwakke punt van het Benelux-Secretariaat-Generaal:
een intergouvernementele instelling die logistieke diensten verleent maar geen gemeenschappelijke standpunten kan naar buiten brengen. Hij compenseerde
door zijn publiek optreden vaak het gebrek aan profilering van het Secretariaat-Generaal. Kortom, hij genoot een brede bekendheid.

Dit “liber amicorum”, met getuigenissen over de Benelux en over zijn uittredende Secretaris-Generaal, laat toe terug te blikken op het verleden en door te
dromen naar de toekomst.
Voor de heer Hennekam is het een oprechte dankbetuiging, voor zijn opvolger de introductie in een nieuwe wereld met nieuwe uitdagingen. Met veel vriend-
schap wens ik de eerste een goede gezondheid, veel genegenheid in zijn warme gezins- en vriendenkring toe en veel succes in alles wat hij nog zal onder-
nemen. Aan de tweede verzeker ik dat de verwachting hoog ligt, maar dat een team enthousiaste en deskundige medewerkers klaar staat ter ondersteuning in de zware opdracht.