HEEMKUNDEKRING
OP DE BEEK
PRINSENBEEK
Beeldbank Bibliotheek
|
|
HEEMKUNDEKRING
|
|
|
|
|
Klik op deze tekst voor een 100% weergave van bovenstaande afbeelding |
|
| Boeknummer | : | 00233 |
|---|---|---|
| Titel | : | 25 Kriminele verhalen uit Nassau-Brabant |
| Auteur(s) | : | Albert Delahaye |
| Verschijningsjaar | : | 1974 |
| Beschrijving | : | 25 Kriminele verhalen uit 'Nassau-Brabant' INLEIDING De serie der „Publikaties van het Archivariaat „Nassau Brabant” begon in 1968 op hoop van zegen. Het bestuur van het archivariaat wenste de archiefdienst, naast diens eerste taak in het ordenen en beheren van de archieven, tevens te doen publiceren uit de geschiedenis van de aangesloten gemeenten en waterschappen. De belangstelling van het publiek was groter dan aanvankelijk werd verwacht; het aantal abonnées overschrijdt de 900. Een en ander leidde ertoe, dat spoedig besloten werd tot een periodieke uitgave van 4 deeltjes per jaar, al was in eerste instantie aan een onregelmatiger verschijning en een wat vrijblijvender tempo gedacht. De inhoud van de serie is uit de aard van haar doel en de samenstelling van het archivariaat zeer verscheiden. De opzet is in elk nummer een afgerond onderwerp te behandelen. De stof wordt populair-wetenschappelijk gepresenteerd, daar de uitgave allereerst bedoeld is voor de inwoners van het archivariaat. Sommige afleveringen zijn wellicht te zwaar uitgevallen; het blijkt niet altijd te lukken een ingewikkelde materie uit een lang vervlogen tijd, met vreemde zaken en begrippen, bevattelijk voor iedereen te behandelen. Pure wetenschapsmensen zullen andere bezwaren hebben. Er werd geprobeerd een middenweg te vinden. De redaktie koestert geenszins de illusie dat deze „gulden” is, daar aan dit predikaat van twee kanten geknabbeld wordt. Vrij vaak kwam van de lezers de wens naar voren om een smeuïg verhaal. Dit is een heel begrijpelijke vraag, daar bij velen (en niet alleen uit de „populaire” hoek!) de interesse in de historie meer de kant opgaat van pikante bijzonderheden dan naar die van de droge en niet altijd doorzichtige maatschappelijke en politieke geschiedenis. Dit 25e nummer, dat als een heel bescheiden jubileum en een nauwelijks uit de grond gerezen mijlpaal beschouwd kan worden, is wellicht ’n goede gelegenheid om de liefhebbers van verhalen enigszins tegemoet te komen. In deze aflevering wordt een verzameling kriminele processen gebundeld, die in vroeger eeuwen in de streek van het archivariaat zijn voorgevallen. Sommige van deze verhalen zijn met de lichte pen geschreven. Misdaden behoeven niet altijd met zwaar wenkbrauwfronsen bekeken te worden. Gelukkig vallen er misdrijven voor — die men daarom nog niet goed wil praten — waar de humor van het geval eigenlijk groter is dan de euvele daad. Het zijn de ergste misdrijven niet, wanneer de misdadigers in deemoed hun bestraffing aanvaarden, daarna in twijfel geraken tussen berouw om hun vergrijp of pret om het gebeurde. In andere verhalen gaat het om diep tragische gevallen, waar mensen met betrekkelijk weinig persoonlijke schuld ten onder zijn gegaan. Eveneens zal men zaken tegenkomen, waar de rechtspraak ernstige fouten maakte. Vooraf moet gewaarschuwd worden tegen twee mogelijke misvattingen. Een verzameling als deze, waarin spektakulaire en zware misdrijven beschreven worden, zou de indruk kunnen geven, dat het met de kriminaliteit van West-Brabant droevig was gesteld. Voor zover te o verzien is (uiteraard zijn er geen statistieken uit die tijd voorhanden, zodat die gelukkig ! ook niet misbruikt kunnen worden), nam de streek op dit punt geen uitzonderlijke positie in, noch ten goede noch ten kwade. De tweede opmerking gaat over de rechtspraak op zich. Die was voorheen totaal anders dan nu. De rechtbanken bevonden zich ter plaatse; zij werden gevormd door schepenen van de stad of het dorp, wat voor de objektiviteit van de rechters bijzonder gevaarlijk was. Eigen mensen werden ontzien; vreemden werden veel strenger behandeld. De sociaal zwakken werden volgens de letter van de wet berecht, terwijl de beter gesitueerden of de intellektuelen de gaten van de wet kenden. De onafhanklijkheid van de rechters was dikwijls zeer gering. De roddelende volksmond had een funeste invloed. Wie een slechte naam had, terecht of ten onrechte, was bij een vergrijp reeds half veroordeeld. De wijze van verhoor was direkter en harder. De pijnbank was een gebruikelijke methode, waartoe een rechtbank snel haar toevlucht nam als het gewone verhoor niet vlotte. Daarmede zijn valse bekentenissen en valse beschuldigingen eruit geperst. De vonnissen waren op dezelfde leest geschoeid. Zij waren streng, meestal veel te zwaar voor de gepleegde feiten en dikwijls zeer wreed. In veel gevallen was van een vonnis over een misdrijf geen beroep mogelijk. Over een erfenisje van een paar honderd gulden werd jarenlang geprocedeerd; over een mensenleven was in een paar uren beslist. Was het vonnis eenmaal geveld, dan werd dit binnen zeer korte tijd uitgevoerd. Tussen de uitspraak van een doodvonnis en de voltrekking daarvan lagen hoogstens enkele dagen. Men mag aannemen, dat veel gerechtelijke dwalingen zijn voorgevallen; het „wettig en overtuigend bewijs” zal dikwijls gekonstrueerd zijn geworden. In deze kleine bloemlezing van processen zijn enkele, waarbij heel wat vraagtekens gezet kunnen worden. Het zou evenwel onjuist zijn een vernietigend oordeel te geven over de kompetentie van de vroegere rechters, daar wij hen niet mogen beoordelen volgens onze huidige normen. Hun maatschappij was minder ontwikkeld. Sociale inzichten bestonden nauwelijks. Het begrip van verminderde of totaal ontbrekende toerekeningsvatbaarheid was nog niet uitgevonden. De gezeten burgers wisten zich niet beter tegen de misdaad te verzetten dan door kort en hard recht. De zedelijksheidsnormen werden tot in het puriteinse toe overtrokken. Er zijn doodvonnissen uitgesproken en uitgevoerd om feiten, die heden ten dage niet eens vervolgd worden. Wij kunnen onszelf gelukkig prijzen, dat nu andere inzichten bestaan, doch wij mogen vroegere generaties niet verwijten dat zij die niet hadden. Het is immers (en helaas!) een normale ontwikkeling, dat de mensheid haar juiste opvattingen pas vindt na veel fouten. |
| Medium | : | Publikatie |
| Taal | : | Nederlands |
| Uitgever | : | Archivaat Nassau Brabant |
| Aantal pagina's | : | 56 |