HEEMKUNDEKRING
OP DE BEEK
PRINSENBEEK
Beeldbank Bibliotheek
|
|
HEEMKUNDEKRING
|
|
|
|
|
Klik op deze tekst voor een 100% weergave van bovenstaande afbeelding |
|
| Boeknummer | : | 00399 |
|---|---|---|
| Titel | : | Scheepvaart en visserij, verleden en heden in Zwaluwe, Made, Drimmelen en Moerdijk |
| Auteur(s) | : | Diverse |
| Verschijningsjaar | : | 2016 |
| Beschrijving | : | Scheepvaart en visserij, verleden en heden in Zwaluwe, Made, Drimmelen en Moerdijk Gezamenlijke uitgave van de Heemkundekringen Made en Drimmelen, Moerdijk en Hooge- en Lage Zwaluwe VOORWOORD 'Ik.... Schipper naast God ...' Dat stond te lezen in een vrachtbrief die hedendaagse oud schipper Leen ten Haaf aan boord van het vrachtschip 'Variant' tijdens de opening van het Themajaar 'De Scheepvaart van Vroeger en Nu' uit zijn archief haalde en ons liet lezen. Dat fascineerde! Een zakelijke overeenkomst, dat is een vrachtbrief immers, waarin de schipper zich met zoveel woorden tot 'Schipper naast God' verklaarde. Die verklaring is beladen, klinkt als een stil gebed. Daaruit blijkt ook dat het leven van een schipper niet vanzelfsprekend verliep en zonder Gods hulp zelfs gedoemd kon zijn. Het leven van een schipper en zijn gezin was elke dag een uitdagingen vol met grote risico's. De schippers moesten niet alleen omgaan met de complexe bedrijfsvoeringen en administraties, tijds- en reisplanningen, het al dan niet verkrijgen van vrachten, motorpech en scheepsaverij en schade aan zeil en tuigage , maar ook met de weersomstandigheden waaronder het getijde, bederf van de vracht of het niet op tijd kunnen leveren. Daarnaast was ook de doorlopende zorg voor het gezin en de meevarende matrozen elke dag weer vol aanwezig. Monden moesten nu eenmaal gevoed worden. Als de hedendaagse mens dan bijvoorbeeld over het prachtige Beverpad langs de Amer tussen Lage Zwaluwe en Drimmelen wandelt, is men zich daar niet meteen van bewust. De langsvarende schepen komen inmiddels uit verre Europese landen en varen over de Amer af en aan. Een dagelijkse routine van modern materieel. De 'Schipper naast God' lijkt dan uit een ander tijdperk te stammen. We zijn het ons dan niet echt meer bewust, maar de scheepvaart was en is van een ongekend grote betekenis voor onze hedendaagse economie en welvaart. In een tijd dat er geen vrachtwagens en er amper bruggen waren, was behalve vervoer over water alleen vervoer over de weg, en dan te voet of per paard en wagen mogelijk. Daarom werden vrachten met enige omvang altijd per schip vervoerd. Dat ging tot in de 20ste eeuw per zeilschip of trekschuit en later per stoomschip of motorschip. Ook het personenvervoer werd aldus geregeld. In de 19de eeuw was in ons land het vervoer per trekschuit veel comfortabeler en populairder en dan per koets. Scheepvaart maakte economische groei mogelijk door het ontsluiten van gebieden en creëerde daardoor economische mogelijkheden en ontwikkelingen. Zonder scheepvaart zouden er b.v. nimmer Hanzensteden zijn ontstaan en zouden nooit bepaalde gebieden (ook in het verre achterland) zijn geëxploiteerd. Een goed voorbeeld uit onze regio is De Biesbosch. Dat gebied was alleen over het water bereikbaar. De gehele griendcultuur was derhalve direct afhankelijk van scheepvaart. En door de griendcultuur konden weer andere projecten gerealiseerd worden zoals rietdekkers, mandenmakerijen, hoepelmakerijen maar ook de Deltawerken. Het funderen van de bedijking was enkel mogelijk dankzij de zinkstukken van wilgentenen, rijshout en riet wat per schip vanuit de Biesbosch naar de Oosterschelde en Haringvliet werd vervoerd. Ook andere industrieën en nijverheid werden ontwikkeld dankzij het bestaan van scheepvaart. Hele dorpen en steden waren daarom direct afhankelijk van scheepvaart. En zoals gezegd ontwikkelde er zich binnen de schippersfamilies die elke dag met huis en haard onderweg waren, natuurlijk ook eigen tradities, cultuur en mores. Dat was nodig omdat er structuur moest komen om werk, familie en reizen te kunnen combineren. Dat maakt de geschiedenissen en overgeleverde verhalen van schippersfamilies uitzonderlijk interessant. Maar niet alleen de schippersfamilies, ook de historie van de schepen die vaak in het bezit waren van diverse families, is heel bijzonder. Deze schepen maakten de economische ontwikkelingen mee, maar ook de oorlog en de confiscaties. Zij ondergingen 'moderniseringen' en werden veelvuldig aangepast aan de soorten vracht die ook van jaar tot jaar kon veranderen. Gelukkig zijn er m.b.t. families en schepen nog veel archiefstukken en fotomateriaal beschikbaar en zijn er vele erfgoedkenners die zich op dat gebied toeleggen en onderzoek doen. Hooge en Lage Zwaluwe, Drimmelen en Moerdijk ontlenen hun identiteit onmiskenbaar aan met name de scheepvaart en de mogelijkheden die scheepvaart voor de ontwikkeling van de dorpskernen en achterlanden door de eeuwen heeft geboden. Dat stempel kan zwaar genoemd worden: feitelijk ontstonden de samenlevingen en de daarbij behorende sociale identiteit en culturele diversiteit rond de havens en was iedereen (indirect) afhankelijk van scheepvaart, tot aan de postbode en het gemeentebestuur toe. Om die reden hebben de Heemkundekring Made en Drimmelen, de Stichting Heemkunde Moerdijk, en onze erfgoedvereniging gemeend om voor 2016 'De Scheepvaart van Vroeger en Nu' tot gemeenschappelijk thema te nemen. De aandacht voor het 'Varend Erfgoed' is immers van cruciaal belang voor het behoud van dit erfgoed voor toekomstige generaties. Daarom zijn wij als historische organisaties dankbaar en trots op deze gezamenlijke uitgave, omdat dit thema dankzij onze samenwerking en het bundelen van onze gezamenlijke kennis tot een succes wordt waardoor varend erfgoed een vaste plaats zal kunnen innemen in onze historische beleving. Wij danken onze zusterorganisaties Heemkundekring Made en Drimmelen en Stichting Heemkunde Moerdijk dan ook voor deze coproductie! De samenstellers van het boekje, Ada Peele en Matti Herben hebben met grote deskundigheid een prachtig verhaal weergegeven. We wensen u veel plezier met het lezen en hopen dat deze bijdrage de 'Schipper naast God' nog in vele harten zal blijven voortleven! Otte Strouken-Busink voorzitter Erfgoedvereniging Heerlijkheid Hooge en Lage Zwaluwe Nawoord Dit boekje schetst de rijke historie van scheepvaart en visserij in de dorpen Hooge en Lage Zwaluwe, Moerdijk, Made en Drimmelen. De drie heemkundekringen van de genoemde plaatsen kozen 'scheepvaart' als thema voor 2016. Eind 2015 werd in de haven van Lage Zwaluwe aan boord van de 'Variant' het themajaar geopend. Het gezamenlijke initiatief van de drie heemkundekringen werd door de gemeente Drimmelen gehonoreerd met een cheque van 2.000 euro. Ook het Prins Bernhard Cultuurfonds doneerde een mooi geldbedrag om in 2016 ruime aandacht te besteden aan scheepvaart in de meest brede zin van het woord. Dat zal dit jaar gebeuren door onder andere het geven van lezingen, het inrichten van tentoonstellingen en het uitgeven van dit boekje. Als samenstellers van het boekje willen wij iedereen die ons teksten, foto’s, boeken en andere gegevens heeft aangereikt, teksten kritisch heeft gelezen of op andere wijze aan dit boekje heeft bijgedragen daarvoor hartelijk danken. Een bijzonder woord van dank aan Leen te Haaf voor de efficiënte coördinatie. Wij hebben met plezier aan de totstandkoming van dit boekje gewerkt en hopen dat het ook met plezier zal worden gelezen. Matti Herben en Ada Peele |
| Medium | : | Boek |
| Taal | : | Nederlands |
| Uitgever | : | Heemkundekringen Made en Drimmelen, Moerdijk en Hooge- en Lage Zwaluwe |
| Aantal pagina's | : | 137 |