| 1. |
|
Boeknummer: 00489
De Erfgoedfabriek. Unieke Herbestemmingen van Brabantse iconen
Historie -- Brabants erfgoed (2018) [Redactie Sara Terburg, Theo van Etten]
De Erfgoedfabriek. Unieke Herbestemmingen van Brabantse iconen
INHOUD
4 Elk erfgoedcomplex vertelt een verhaal van Brabant
6 Overzichtskaart
8 Van de redactie
10 De verbeeldingskracht van Brabant
14 Op stage bij de Erfgoedfabriek
WEST-BRABANT
18 FORT SABINA Unieke locatie met historie van ruim 200 jaar
23 LANDGOED BIEDUINEN Er wordt veel van Bieduinenhof gehouden
28 KLOOSTER MARIADAL Stille oase in hartje Roosendaal
32 BROODSCHOTEL met appelmoes
33 CENTRUM OUDENBOSCH Religieus erfgoed op zijn mooist
38 KLOOSTER BOVENDONK Hotel naast priesteropleiding in Bovendonk
40 BROUWHUIS Er is een wachtlijst voor de kantoren
44 BIER DRINKEN aan een brouwkuip
45 DONGECENTRALE Terug naar de oorspronkelijke bestemming?
50 MOEDERHUIS FRANCISCANESSEN Moderne zorg gestoeld op het communiteitsdenken
52 KLOOSTER SINT-CATHARINADAL Het was een emotioneel proces
57 POMPOENSOEP met harissa, schuim van zoute pinda en gepofte rijst
58 ONZE LIEVE VROUWE-ABDIJ Een nieuwe toekomst
60 LANDGOED SCHIJF Varkens, boommarters en paddenstoelen
MIDDEN-BRABANT
64 KLOOSTER MARIËNBURG Passende bestemming
69 LIEVEHEERSBEESTJESMUSEUM in 's-Hertogenbosch
70 ZUIDRAND GOIRLE Een parel voor Brabant
72 NS WERKPLAATS Never waste a good crisis!
77 BIER IN BRABANT Van noodzakelijk kwaad tot volkscultuur
72 LEERFABRIEK KVL Leer, leder, het leerst
83 LEFFE BIERBROOD
84 FORT ISABELLA Restanten van een bewogen militaire geschiedenis
88 Hoe het zestiende-eeuwse 'omdenken' leidde tot de ZUIDERWATERLINIE
90 KRUITHUIS Een ammunitiehuis bij de Orthenpoort
NOORDOOST-BRABANT
94 OUD HERLAER Kunst op fundamenten kasteel
96 KENTALIS Krachtig beton, sierlijke tegels en indrukwekkende muurschilderingen
101 Museum voor DOVENONDERWIJS
102 ABDIJ VAN BERNE Kloosters zijn de kerken van de toekomst
107 CHV NOORDKADE De erfenis van Pater van den Eisen
112 KLOOSTER FRANCISCANESSEN Zusters franciscanessen tonen veerkracht
114 KLOOSTER SINT JOSEPHSBERG Bidden in stilte, leven in duurzaamheid
116 DE DRIE-EENHEID Genius Loci, het DNA van de Drie-eenheid
121 ERFGOED EN ENERGIE
122 BERGOSS Een industrieel ensemble met een ziel
124 KLOOSTERKASTEEL GEMERT Een slapend kasteel met een rijke toekomst
128 MOBILISATIECOMPLEX Sporen van de Koude Oorlog
130 KLOOSTER STEVENSHOF Nieuw elan van gelijkgestemden
ZUIDOOST-BRABANT
134 WEVERIJ DE PLOEG 'Wie dit gebouw koopt is knettergek'
139 KLOOSTER MARIËNHAGE Gedachtegoed augustijnen leeft voort in DomusDELA
144 BRABANTSE KLUIS Gastvrijheid in een zorgzame omgeving
146 ERFGOED BEZOEKEN? Twaalf tips
152 DE FOTOGRAFEN
VAN DE REDACTIE
Wat een reis
Twee maanden geleden begon onze expeditie. Een zoek tocht naar de relikwieën van het Brabants erfgoed. Die reis bracht ons bij kloosters en kastelen, bij fabrieken
en forten, bij landhuizen en landgoederen. We kregen verhalen te horen over vroeger, heden en toekomst. We voelden ons toerist in onze eigen provincie.
Want wat is er in Brabant veel te zien én wat vertellen al die complexen en natuurgebieden mooie verhalen. Verhalen die wij hier in een notendop aan je presenteren.
Keuzes maken was soms lastig.
Schrijven betekent altijd ook schrappen, maar bij het samenstellen van dit magazine moesten we soms wel op heel brute wijze de deleteknop hanteren.
Toch hopen wij dat het eindresultaat je zal inspireren om een van erfgoedprojecten te bezoeken of je er op een andere manier in te verdiepen.
Brabant kent een interessante geschiedenis en zit boordevol verhalen. Van deze geschiedenis zijn meer restanten bewaard gebleven dan je zou denken.
Vaak is de oude functie niet meer aanwezig en soms dreigt een mooi gebouw in verval te raken.Hoe mooi is het dan als de provincie met een project als
'De Erfgoedfabriek' haar middelen, kennis en ervaring inzet om het op gepaste wijze een herbestemming te geven.
Vaak hoorden we: 'Aanvankelijk was het behoud van dit culturele erfgoed ons probleem, maar door dé samenwerking met gemeente, provincie en andere instanties werd het
een gezamenlijke inspanning.' Een soortgelijke ervaring hadden wij tijdens het maken van dit magazine. De conceptontwikkeling en uitvoering daarvan hebben we namelijk
niet alleen gedaan. De samenwerking met de provincie, de uitgever, vormgever, fotografen en eindredacteur was een vruchtbare. De energie die iedereen erin gestopt heeft,
resulteerde in een product waar wij trots op zijn.
Wij wensen je, namens de gehele redactie en de provincie,heel veel erfgoedbeleving.
Sara Terburg
Theo van Etten
WELKOM
De Erfgoedfabriek hield zich de afgelopen acht jaar actief bezig met het behoud en de herbestemming van grote erfgoedcomplexen in Noord-Brabant.
Door te investeren, partijen samen te brengen en kennis te delen, droeg het project bij aan tientallen succesvolle herbestemmingen. Vanuit hun portefeuilles zijn
gedeputeerden Henri Swinkels (erfgoed) en Erik van Merrienboer (Ruimte en Financiën) verantwoordelijk voor de Erfgoedfabriek. Ze blikken terug op een periode vol
unieke transformaties.
'Over vijftig jaar willen we nog steeds het verhaal van Brabant kunnen vertellen. Dat doen we via monumenten. Daarbij restaureren we niet alleen de stenen, maar
bewaren we ook de verhalen die bij deze bijzondere gebouwen horen', trapt Swinkels af. 'De erfgoedlocaties die zijn opgenomen in de Erfgoedfabriek, spelen
een cruciale rol in de verhalen van Brabant. Ze laten de geschiedenis van de provincie zien en houden deze levend voor toekomstige generaties.' Ook bij de grote
complexen zijn de verhaallijnen het uitgangspunt. Zij vormen de basis van het erfgoedbeleid van de provincie:
religieus, bestuurlijk, innovatief en bevochten Brabant.
ECONOMISCH BARRE TIJD
De Erfgoedfabriek ging in 2011 van start in een economisch barre tijd. Van Merrienboer.- 'De financiële crisis was op een hoogtepunt, de markt voor vastgoed was
bar slecht. Commerciële partijen waren niet bereid om in erfgoed te investeren. Daarom hebben we als politiek de mouwen opgestroopt en zijn we de Erfgoedfabriek
gestart om te voorkomen dat iconische, kwetsbare complexen zoals KVL in Oisterwijk, De Ploeg in Bergeijk en een aantal kloosters niet gesloopt zouden worden.
Wachten tot de markt aan zou trekken, was geen optie.
Swinkels: 'Er was veel onderhoud nodig en als je dat uitstelt, lopen de kosten voor herstel nog verder op. Snelheid was dus van belang.'
Om dit programma te kunnen bekostigen, werd een deel van de opbrengst van de verkoop van Essent gebruikt. Henri Swinkels: 'Het Essent-geld was bestemd
om blijvende waarde te creëren voor Noord-Brabant, en met de Erfgoedfabriek zijn we daar volgens mij goed in geslaagd. Door de hele provincie heen zien we dat
culturele erfgoedcomplexen belangrijk zijn voor lokale gemeenschappen. Het zijn plekken waar nieuwe dynamieken ontstaan die leiden tot economische bloei
Vaak reikt die verder dan alleen de erfgoedlocatie zelf.'
Erik van Merrienboer.- 'Als provincie wilden we meer doen dan alleen restaureren. Daarom zijn we actief op zoek gegaan naar partijen om mee samen te werken.
Denk hierbij aan woningcorporaties, bouwbedrijven en andere ondernemers, zodat we ook konden zoeken naar een nieuwe bestemming, en naar nieuwe eigenaren'
De beide gedeputeerden constateren dat zowel ondernemers als bewoners en omwonenden energie ontlenen aan de herbestemde locaties. 'Bij veel locaties
gaat de impact verder dan alleen de plek zelf en dat vinden we een mooie ontwikkeling. We zien dat erfgoed inspireert en mensen trots maakt', vertelt Swinkels.
FAVORIET ERFGOED
Gevraagd naar hun favoriete erfgoedcomplex, kunnen ze maar moeilijk kiezen. 'Ik ben erg gecharmeerd van industrieel erfgoed', vertelt Erik. 'Het DNA, de speci-
fieke eigenschappen van het erfgoed, heeft daar tijden lang onder het stof gelegen. En juist daarmee zwengelen we nu weer een economische dynamiek aan. Neem
De Ploeg in Bergeijk. Dit is een inspirerende locatie die binnen Bergeijk lang als een uitzichtloos complex gezien is. Nu bloeit daar een fantastische vorm van
ondernemerschap.'
Henri reageert: 'Als ik mijn favoriete erfgoed moet noemen, is dat de Zuiderwaterlinie. Dat is geen complex op zich, maar de forten in de Linie zijn dat weer wel.
Dit erfgoed van 160 kilometer lang verbindt west- en oost-Brabant met elkaar, en bevat behalve forten ook vestingsteden en prachtige natuur. Maar onze provin-
cie heeft ook veel prachtig religieus erfgoed. Voormalig Augustijnenklooster Mariënhage in Eindhoven bijvoorbeeld. Dit is een van de mooiste locaties in Eindhoven,
en DELA geeft hier een unieke invulling aan.'
VEEL EXPERTISE
De gedeputeerden zijn ervan overtuigd dat ook na deze bestuursperiode de betrokkenheid bij grote erfgoedcomplexen blijft. 'De vorm verandert, we kopen geen
grote complexen meer aan', stelt Swinkels. 'Maar er is veel expertise opgebouwd, dus de provincie blijft zich ongetwijfeld inzetten voor de restauratie en herbe-
stemming van grote erfgoedcomplexen.
Provincie Noord Brabant;
|
|
