HEEMKUNDEKRING OP DE BEEK PRINSENBEEK Beeldbank Bibliotheek

 

Aantal gevonden publicaties : 8   (uit: 638)	Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Boeknummer

1.

Boeknummer: 00174   De Watersnood. 1 februari 1953 Historie -- Watersnood           (1981-1993)    [Johan van der Made] De Watersnood. 1 februari 1953 INLEIDING 'Tegen de kracht van water en wind is niets bestand', wordt wel eens gezegd, wanneer herinneringen aan de watersnood worden verteld. Men bedoelt dan de onmetelijke krach- ten, die de natuurelementen kunnen ontwikkelen en voor rampzalige gevolgen zorgen. Wind, aangewakkerd tot orkaankracht, en water, opgezweept tot ongekende hoogten, banen zich een weg over het land; niets ontziend doen zij hun alles vernietigend werk. Die dijken, die tegen zoveel geweld niet bestand zijn, bezwijken zodat wind en water vrij spel krijgen. Een natuurramp voltrekt zich dan; de schade aan have en goed en ook het menselijk leed is meestal groot. Nederland heeft in de loop der tijden zijn grondgebied weten uit te breiden door buitendijkse gronden bij het vasteland te voegen en het water weten te verdringen. Ons West-Brabantse land, met zijn tientallen polders, elk met zijn eigen naam, welke gescheiden zijn door dijkjes waarover de oude verbindingswegen lopen, is daar een duidelijk voorbeeld van. Zo vormen ook de Moerdijkseweg, de weg door Wagenberg en de -hoge- Helkantsedijk van oorsprong een langgerekte dijk die de Zegge- of Binnenpolder omsluiten. Dit gedeelte van de Moerdijkseweg werd in vroegere tijden zelfs Zeedijk genoemd (1). Wagenberg is gebouwd langs de Wagenbergse Dijk. Deze dijk lag er in 1324 waarschijnlijk nog niet (2). Omstreeks 1390 was die al wel bekend (3) en kort na 1700 werd hij verhoogd (4). Bij Langeweg kennen we de Zuiddijk en de Schoolstraat heeft vroeger als de Slikgatse Dijk bekend gestaan. Zoals uit het hierna volgend verhaal moge blijken, is watersnood een tragisch gebeuren. Diepe sporen van ellende en angst blijven achter bij diegenen die watersnood aan den lijve hebben ondervonden. En dat ontlokt hen nog steeds de uitspraak waarmee deze inleiding is begonnen. Heemkundekring De Vlasselt;

2.

Boeknummer: 00207   Nieuwe Tonge in vroeger tijden Historie -- Brabant, algemeen           (1996)    [Jan de Geus] Nieuwe Tonge in vroeger tijden Inleiding Voor u ligt het boekje Nieuwe Tonge in vroeger tijden, deel 2, een uitgave die dankzij vele inwoners en oud-inwo- ners van ons dorp mogelijk werd gemaakt. Velen hebben tijdens het samenstellen hun steentje bijgedragen. De één deed dat door het in bruikleen geven van fotomateriaal, de ander door het naspeuren van de zo belangrijke gegevens, die nu eenmaal bij deze prachtige plaatjes horen. Dit deeltje bevat foto’s vanaf ongeveer 1927 tot en met een recente foto van de duivenvereniging. Getracht is om zoveel mogelijk groepsfoto’s en foto’s met personen te plaatsen. Uiteraard zijn we daarbij de droeve tijden, die de geschiedenis van Nieuwe Tonge uiteraard ook heeft gekend, niet vergeten. Foto’s van de Tweede Wereldoorlog en van de zo tragisch omgekomen families tijdens de Watersnoodramp van 1953. In overleg met de nabestaanden wer- den enkele foto’s van hen opgenomen. Tot slot wil ik een ieder bedanken voor de medewerking en mijn vrouw voor het verwerken van de tekst op de computer. Het samenstellen komt geheel voor mijn verantwoording. Ik ben zo zorgvuldig mogelijk te werk gegaan, maar des- ondanks ben ik er mij van bewust dat er wellicht wat onvolkomenheden in kunnen zitten. Alvast hiervoor mijn ex- cuses. Ik wens u veel lees- en kijkplezier! Jan de Geus, Nieuwe Tonge, 1996 Uitgeverij De Boektant;

3.

Boeknummer: 00210   1949-1999 H. Bartholomeuskerk Zevenbergschen Hoek Religie -- Algemeen           (1999)    [Ad Verschuren] 1949-1999 H. Bartholomeuskerk Zevenbergschen Hoek Ten geleide Dit boekje werd samengesteld naar een idee van het kerkbestuur ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van onze parochiekerk. Het was geenszins de bedoeling een geschiedenis te schrijven van de laatste 50 jaar van onze parochie, maar meer om te verhalen over de bouw van de kerk, wat eraan vooraf ging en wat er daarna met en rondom de kerk gebeurde in de daarop volgende 50 jaren. De gegevens uit dit boekje zijn grotendeels afkomstig uit de memo- rialen van de parochie en het streekarchief te Zevenbergen. Ook de foto’s en illustraties zijn voornamelijk afkomstig uit bovenstaande bronnen. Ad Verschuren Juli 1999 Voorwoord Beste lezer, Voor u ligt de beknopte geschiedenis van onze kerk en zijn gemeen- schap in de afgelopen 50 jaar. Verhalen over het einde van de oor- log, over de watersnood, over dopen, trouwen en sterven, over pastoors en kapelaans, over verbouwingen, kortom over heel veel zaken die zich in en rondom het huidige kerkgebouw hebben afge- speeld. 1949- 1999. Ons kerkgebouw is 50 jaar oud en een dergelijk jubi- leum behoor je te vieren. Het kerkbestuur wil u in het kader van het jubileum dit boekje aan- bieden in de hoop dat u er enkele genoeglijke uurtjes aan zult bele- ven. Ad Verschuren, lid van het kerkbestuur, heeft heel wat vrije uurtjes opgeofferd om de archieven van de kerk door te spitten en van al die gebeurtenissen een lezenswaardig verhaal gemaakt. We zijn Ad daar erg dankbaar voor, al heeft hij aan zijn werk ook veel plezier be- leefd. In die annalen kwam hij n.1. prachtige met de hand geschre- ven, soms bijna onleesbare, verhalen tegen die de geschiedenis van de laatste 50 jaar zo treffend in beeld brengen. Uit al die boekwer- ken is een selectie gemaakt met de belangrijkste gebeurtenissen. Wij hopen dat u deze beknopte 50-jarige H. Bartholomeushistorie met veel plezier zult doorlezen en wellicht mijmert u zelf weer even weg als u de verhalen herkent. Will Aper Vice- voorzitter kerkbestuur H. Batholomeus Kerkbestuur Batholomeuskerk;

4.

Boeknummer: 00275   Hage, Werkgroep Haagse Beemden Historie -- Haagse Beemden, werkgroep           (1987)    [Eeftens, Sjoerd] Hage, Werkgroep Haagse Beemden nr 49, 50, 51 en 52 december 1987 Geschiedenis van Princenhage en Prinsenbeek VOORWOORD Van 1979 af zijn we bezig, in de serie ‘Hage’ van de Stichting Werkgroep Haagse Beemden, chronologisch de geschiedenis te beschrijven en uit te geven. We hebben aldus in een vijftal grote tijdvakken de geschiedenis van de prehistorie tot en met de Franse tijd aan U voorgelegd. Daarvoor zijn de Hage-nummers 25 tot en met 48 gebruikt, oftewel de jaargangen 1979 tot en met 1986. Het waren in totaal 1500 ruim pagina’s tekst, voorzien van 887 noten en verlucht met 298 tekeningen, tabellen e.d. en 126 foto’s. We hebben U tot dusver verteld, dat we met deze serie zouden doorgaan tot op de dag van heden. Dat doen we ook, alleen met een iets andere opzet dan voorheen. De keuze om het tijdvak van 1815 tot heden in verschillende sub-tijdvakken uiteen te rafelen en U daarvan dan telkens een dik exemplaar van Hage voor te leggen, heeft als nadeel het versnipperen van de geschiedenis in drie of vier kleine tijdvakken. Een betere oplossing lijkt de volgende: we beschrijven de geschiedenis van 1815 tot heden in één keer, echter telkens per afzonderlijk onderwerp. We hanteren daarbij de volgorde van onderwerpen, zoals die tot nog toe gebruikt is. Daarom behandelen we nu in de eerstkomende delen de infrastructurele en demografische geschiedenis, opgenomen in de jaargangen 1987 (Hage 49,50 en 51) en 1988 (Hage 52,53 en 54), welke U dit jaar nog ontvangt. De inhoud van dit eerste deel uit de zesde periode van de geschiedenis van Princenhage en Prinsenbeek gaat over de hoogst-gekwalificeerde infrastructuur in onze gemeenschap, namelijk de spoorwegen. In verband met de (her-)opening van het vijfde station in onze gemeenschap, het station Breda = Prinsenbeek, vonden we het een extra fijne en goede gedachte om het gehele boekje Hage 49, 50 en 51 door Sjoerd Eeftens te laten verzorgen, samenstellen en schrijven. We hopen, dat U allen, vaste lezers van Hage en ook U allen, spoorwegliefhebbers, er veel plezier en genoegen aan zult beleven. Herman Dirven, voorzitter Stichting Werkgroep Haagse Beemden. BOEMELEN OVER '-PRINCEN LAND door Sjoerd Eeftens INHOUD Voorwoord 7 Ten geleide 1 Inleiding 11 1.1 ’s-Princen Land 11 1.2 Verkeer en vervoer in Princenhage 12 2 Algemene spoorweggeschiedenis 15 2.1 Een algemeen overzicht 15 2.2 Beknopte geschiedenis van de spoorwegen in Nederland 15 3 De spoorweg Roosendaal-Breda 22 3.1 De voorbereidingen 22 3.2 De uitvoering 23 3.3 De periode van 1855 tot 1880 27 3.4 De periode na 1880 29 3.5 De stations aan de spoorweg Roosendaal-Breda te Princenhage 30 3.5.1 Station Liesbosch 30 3.5.2 Station Princenhage 34 3.5.3 Station Breda AR 38 4 De spoorweg Moerdijk - Breda 43 4.1 De voorbereidingen 43 4.2 De uitvoering 46 4.3 De periode van 1866 tot 1880 48 4.4 De periode na 1880 49 4.5 De stopplaats Beek en de halte Breda = Prinsenbeek 53 4.5.1 Stopplaats Beek 53 4.5.2 Halte Breda = Prinsenbeek 55 5 Enkele opmerkingen omtrent het materieel-gebruik 59 5.1 Inleiding 59 5.2 Het materieel van de AR/GCB 59 5.2.1 Lokomotieven 59 5.2.2 Rijtuigen 61 5.3 Het materieel van de SS 62 5.3.1 Lokomotieven 62 5.3.2 Rijtuigen 64 5.4 Het materieel van de NS 65 6 Dienstregelingen en reizigersvervoer 69 6.1 Inleiding 69 6.2 De historie van de internationale reizigersdienst 69 6.3 De historie van de regionale reizigersdienst tot 1938 71 6.3.1 Dienstregelingen van de AR/GCB 71 6.3.2 Dienstregelingen van de SS 72 6.3.3 De bediening van de halten en de stopplaats te Princenhage 75 6.4 De dienstuitvoering na 1938 78 6.4.1 De Tweede Wereldoorlog 78 6.4.2 De watersnoodramp van 1953 81 6.5 De dienstuitvoering van 1969 tot heden 82 6.6 Reizigersaantallen 83 7 Goederenvervoer en spooraansluitingen 85 7.1 Inleiding 85 7.2 Een openbare losplaats 85 7.3 De partikuliere spooraansluitingen 87 7.3.1 De beetwortelsuikerfabriek Wittouck 88 7.3.2 Steenhouwerij C.P. Petit 90 7.3.3 Vereenigde Conservenfabrieken N.V. 90 7.3.4 Internationale Gewapend Beton Bouw N.V. (I.G.B.) 91 7.3.5 Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) 92 7.3.6 IJzergieterijen en Emailleerfabrieken N.V. de Etna 93 8 Beveiliging 94 8.1 Inleiding 94 8.2 De beveiliging van de wegkruisingen 95 8.2.1 Typen afsluitingen 95 8.2.2 Nummering der wachthuizen 97 8.2.3 Het bijbouwen van wachterswoningen en wachtposten 99 8.2.4 De overwegen op de lijn Roosendaal - Breda 99 8.2.5 De overwegen op de lijn Moerdijk - Breda (Breda - Rotterdam) 104 8.3 De beveiliging van de spoorwegen 127 8.3.1 Typen beveiliging 127 8.3.2 Typen seinpalen 128 8.3.3 Automatische treinbeïnvloeding 128 8.3.4 Telerail 129 8.3.5 De beveiliging van de spoorwegen te Princenhage 129 9 De menselijke kant 9.1 Inleiding 136 9.2 Het spoorwegpersoneel 136 9.2.1 Het dagelijks leven 136 9.2.2 De Roomsch Katholieke Vereeniging van Spoorwegpersoneel 142 9.2.3 De spoorwegstakingen van 1903 144 9.2.4 De spoorwegenquete van 1903 145 9.2.4.1 De beantwoording van de vragenlijst 146 9.2.4.2 De ondervraging van de heer H. Moelands 149 9.2.5 Meer uit het logboek van St. Raphaël 154 9.2.5.1 De Roomsch Katholieke achtergrond 155 9.2.5.2 De jaarlijkse feestavond 156 9.2.5.3 De vergaderingen 158 9.2.5.4 De Tweede Wereldoorlog 160 9.2.5.5 De laatste jaren van St. Raphaël 161 9.3 Het karnaval in Boemeldonck 161 Verantwoording 165 Bibliografie 166 Bronvermelding 167 Lijst van fotos, tekeningen, kaarten e.d. 168 Stichting Werkgroep Haagse Beemden;

5.

Boeknummer: 00284   Blikken op Brabant. De canon van Nederland in Noord-Brabants perspectief Historie -- Informatie Brabant           (2012)    [Sonnemans, Gerard; Pigmans, Jurgen; Cuijpers, Theo] Blikken op Brabant. De canon van Nederland in Noord-Brabants perspectief Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 9 01 Grafheuvels 14 02 Aan de rand van het rijk 22 Romeins Brabant 30 03 Willibrord en Lambert 32 04 De Brabantse hertogen 40 05 Brabants op schrift 46 06 Handelssteden 54 Brabant hart van de Nederlanden 60 07 Hart van de Nederlanden 62 08 Strijd om het geloof 70 09 Willem van Oranje 76 10 Nieuw land 84 11 Staats-Brabant 92 Brabant in tweeën 100 12 Geloof en woord 102 13 Bloei in de kunsten 108 14 Jaren van stilstand 114 15 Verlichte Brabanders 120 16 Lodewijk Napoleon 126 17 Brabant herenigd... en weer gescheiden 132 Brabant in het Verenigd Koninkrijk 140 18 Spoorlijnen en andere verkeersverbindingen 142 De spoorlijnen van Noord-Brabant 148 19 Missionarissen en markten 150 20 Industrialisatie 156 21 Vincent van Gogh 162 22 Emancipatie in geloof 170 23 De Eerste Wereldoorlog 178 24 De Brabantse Stijl 186 25 Crisis in Brabant 192 26 Tweede Wereldoorlog: de bezetting 198 27 Onderdrukking en verzet 204 28 Tweede Wereldoorlog: de bevrijding 212 De bevrijding van Noord-Brabant 222 29 Molukkers in Brabant 224 30 Ontzuiling 230 31 Watersnood 236 32 Brainport 242 33 Brabantse buitenlanders 248 34 Brabant in Europa 254 De gemeenten van Noord-Brabant 260 In Noord-Brabants perspectief 262 Register 266 Colofon 274 Dankwoord 275 Voorwoord De Gouden Eeuw. We hebben het allemaal op school geleerd: de handel op de wereldzeeën, pakhuizen tot de nok toe gevuld met specerijen, de rijkdom die de VOC bracht, statige Amsterdamse grachtenpanden, droogmakerijen en molens, belangrijke uitvindingen als het slingeruurwerk van Christiaan Huygens, de schilderijen van Rembrandt en Vermeer, de pen van Joost van den Vondel en Hugo de Groot. In de zeventiende eeuw zette de Republiek der Verenigde Nederlanden de toon. Minder bekend is dat het hertogdom Brabant twee eeuwen eerder, onder de Bourgondische heerschappij, zijn Gouden Eeuw beleefde. Een hofcultuur vol pracht en praal in Brussel, de beste schapenwol uit de Kempen, een florerende lakennijverheid, een ongekende stedelijke bloei, het land van melk en honing, een hoorn des overvloeds. Het is in deze tijd waarin we de oorsprong van het beeld van het Bourgondische Brabant moeten zoeken. De regionale geschiedenis geeft de canon van Nederland meer kleur en reliëf. Ziehier de reden voor deze uitgave. Met Blikken op Brabant wil Erfgoed Brabant een aanvulling geven op de vijftig historische vensters die sinds kort een vast onderdeel uitmaken van het onderwijscurriculum. Een handzaam, prettig leesbaar boek voor docenten, als inspiratiebron voor een aansprekend leerstofvervangend lesprogramma waarin het verleden van de eigen omgeving centraal staat. Blikken op Brabant is een handboek dat in geen enkele docentenboekenkast mag ontbreken. Maar ook buiten het klaslokaal zal deze uitgave zijn weg weten te vinden. Want we leren een leven lang! Graag wil ik iedereen die betrokken is geweest bij de totstandkoming van deze fraaie uitgave van harte bedanken. De auteurs in de eerste plaats: Gerard Sonnemans, Theo Cuijpers en Jurgen Pigmans. Zij hebben onder bezielende leiding van projectleider Tera Uijtdewilligen een monsterklus geklaard: meer schrappen dan schrijven! Dank ook aan de klankbordgroep voor het kritische meelezen en aan de leveranciers van het overvloedige beeldmateriaal. Onmisbaar waren Appeltje-S en Graficonnect, die zorgden voor de creatieve en technische realisatie van het boek dat nu voor u ligt. Tot slot wil ik de provincie Noord-Brabant en de Stichting Brabants Heem bedanken voor hun genereuze bijdrage, waardoor Blikken op Brabant gratis aan de scholen in het primair onderwijs ter beschikking gesteld kan worden. Ik spreek de hoop uit dat Blikken op Brabant de lezer evenveel plezier en inspiratie zal geven als de makers hebben gehad in het samenstellen van deze uitgave. Patrick Timmermans, directeur Erfgoed Brabant augustus 2012 Erfgoed Brabant ‘s Hertogenbosch;

6.

Boeknummer: 00414   De Noord-Brabantse geschiedenis in meer dan 100 verhalen Historie -- Brabant, algemeen           (2006)    [J. Baartmans, J. van Oudheusden, R. Wols] De Noord-Brabantse geschiedenis in meer dan 100 verhalen Inhoud Dankwoord 13 Inleiding 14 1. Schotse prinses ontvlucht haar vader en vestigt zich in Texandrië Het leven van Sint Oda (ca. 700) 19 2. De kracht van relieken De H. Landericus stelt zijn eigendommen zeker in Velp (1014-1071) 20 3. Een vlakte vol met roversholen Een beschrijving van de Kempen (ca. 1050) 22 4. De overtuigingskracht van zilver Getouwtrek om de kerk van Aalburg (1108) 23 5. Hoogmoedig edelman gaat kalveren hoeden De stichting van een klooster bij Heusden (1134) 24 6. Een waar paradijs Het bos van de hertog (1183) 27 7. Wraak van afgunstige buren Heusdenaren verwoesten de nieuwe stad ’s-Hertogenbosch (ca. 1193) 29 8. Edele Brabant, were di! Hertog Jan I van Brabant zegeviert in de slag bij Woeringen (1288) 30 9. Verlost van een groot waaien in mijn hoofd Een wonderbaarlijke genezing op voorspraak van Maria (1382) 34 10. Laveren tussen winst en verlies Piraterij bedreigt de Bergse handel overzee (1484) 36 11. Alles voor mijn arme ziel Het testament van Maria van Loon (1497) 38 12. Jezus van Nazareth, ik wil geen man! Keizer Maximiliaan ontmoet zijn bastaarddochter in ’s Hertogenbosch (1505) 41 13. Hij is een van ons Toekomstig kardinaal behartigt familie- en geldzaken vanuit Rome (1313-1319) 43 14- Met een molenkar als sleutel Woedende menigte plundert Bossche kloosters (1525) 48 15- Ik word ’s nachts zo deerlijk gepijnigd Mystica uit Oisterwijk voelt Christus’ wonden aan den lijve (1531-1547) 50 16. Ruiters hebben hun tenten al opgeslagen in Vierlingsbeek Oorlog dreigt in het Land van Cuijk (1542) 17. Genegenheid en een krachtig kanonsalvo De steden van Brabant huldigen Filips II in als hun toekomstige hertog (1549) 54 18. Ik ben misleid! Een wederdoopster keert terug van haar dwalingen (1563) 58 19. Zoals de wolf waakt over de schapen Een kloosterzuster beleeft de Beeldenstorm (1566) 60 20. Appels halen bij de fraters! Onderzoekscommissie buigt zich over Beeldenstorm (1567) 64 21. Een zaterdag laat kwam de vijand aan Lied op de belegering van Eindhoven (1583) 66 22. Ik sta niet bekend als een lafaard De slag van Lekkerbeetje (1600) 70 23. De nood is hoog en de tijd dringt Het beleg van Breda (1625) 73 24. Een van de grootste werken in dienst van de Staten Engelse soldaten graven zich een weg naar Breda (1637) 76 25. Geuzenhond! Weerwolf! Dorpelingen van Eersel molesteren de gereformeerde schoolmeester (1649) 79 26. De graaf heeft ons heerlijk verwend! Kerkelijke bedelaars genieten in Geertruidenberg (1657) 27. De vader verscheen op zijn paard voor het raam Doop met hindernissen in Den Hill (1682) 8 3 28. Niets dan narigheid en verdriet Dijkdoorbraak in het Land van Heusden (1741) 86 29. Verregaande brutaliteiten van het pausdom Protestantse bekeerling door zijn vader mishandeld (1743) 89 30. Lieve God, wat zijn wij diep gezonken! Groeiende vertwijfeling in het belegerde Bergen op Zoom (1747) 93 31. Om mijn broer van de Turk te bevrijden Een Italiaanse bedrieger betrapt in Boxtel (1749) 97 32. Een uitblinker op Romeinse wijze gehuldigd De Latijnse School in 's-Hertogenbosch (ca. 1760) 101 33- Stukken ijs van een, twee vuist groot Tiendcommissie uit Den Haag beleeft storm in Rosmalen (1767) 104 34. Gedreven door haat en nijd Vervolging van joden in Grave en Boxmeer (1774) l08 35. De maag steeds een duimbreed onder geestrijk vocht Stadsdokter beschrijft de Bosschenaren (1783) 10g 36. ‘Je vous corrige’ Op de Franse kostschool in Boxmeer (1785) 112 37. Naar de bliksem met de Kezen! Oranjegeweld van Pruisen en boeren tegen de patriotten in Heusden (1787) 115 38. U bent een vijand van waarheid en godsvrucht! Een kerkelijke ruzie in Fijnaart (1792) 119 39. Ik ben op een vreselijke manier om de tuin geleid Franse generaal razend op Bataven van Breda en Geertruidenberg (1793) 122 40. Zeven kleine stappen groot Het hoofdkwartier van generaal Daendels in Sint-Oedenrode (1795) 124 41. Aan de vooravond van de Vrijheid Pieter Vreede spreekt de representanten van Bataafs Brabant toe (1795) 127 42. Hier hebben de geesten en spoken vrij spel Tegen achterlijkheid en bijgeloof in de Meierij (1798-1799) 129 43- De wet wordt hier gewoon uitgevoerd Oproer over de loting voor de burgerbewapening (1799) 131 44- Als jij bliksemt, dan bliksem ik terug In het verbeterhuis te ’s Hertogenbosch (1800) x33 45- Mevrouw, ik kom u veel last bezorgen Koning Lodewijk Napoleon logeert op het kasteel van Croy (1809) 139 46. Trouw aan Rome duur betaald Bossche kapelaan gevangen gezet in Parijs (1810-1811) 141 47- Trommelwater overspoelde haar dierbare hart De dood van een kraamvrouw (1812) 143 48. Polen is een aardig land Vanuit Sint-Hubert met Napoleon op weg naar Moskou (1812) 145 49- Paarden in kamers en keukens Kozakken in Tilburg (1813) 148 50. Bijna verstikt door enthousiaste menigte Prins Willem maakt Oss alsnog Oranjegezind (1814) 150 51. Een order om gepaste vreugde te bevorderen Het vertrek van de Franse troepen uit Grave (1814) 152 5 2. Oordeel zelf wie hier kwaadgezind is Katholieken voelen zich achtergesteld in het openbaar bestuur (1819) 155 53. Leve de koning! Leve de prins! Voorwaarts! Voorbereidingen voor de Tiendaagse Veldtocht (1831) 157 54. Onze grootmajoor is een koekenbakker Een Amsterdammer als soldaat in Brabant (1832) 161 55. Onder de wilden te leven en te sterven Een Tilburgse missionaris in Amerika (1839) 163 56. Het vloeibaar afval stroomt de koestal en de woning uit Een boerenwoning in de Kempen (1840) 166 57. Wij behoren tot de oude slaapmutsen Bestuurlijke angst voor het revolutiespook (1848-1849) 168 58. De marechaussees durfden zich niet te vertonen Oproer onder de wevers in Gemert (1849) 172 59. Wij schoten dat het een plezier was om te zien Oudenbossche zouaaf vecht bij Monterotondo (1867) 175 60. Wat een architect al niet moet doen om bij zijn werk te komen Pierre Cuypers op weg naar Veghel (1869) 178 61. Ik zou niet willen dat iedereen ’t zomaar mooi vond Vincent van Gogh over het maken van De aardappeleters (1885) 179 62. Ik ben blij dat ik de vraag gesteld heb Arbeidsomstandigheden in de Tilburgse textielindustrie (1887) 183 63. Verliefd op de stilte, en nu dat walgelijke, misselijke gedreun Kermis in ’s-Hertogenbosch (1888) 186 64- Nog geen kop koffie met een broodje De Commissaris op werkbezoek in Gilze-Rijen en Eindhoven (1896-1900) 189 65. Er was veel onbegrijpelijks Jeugdherinneringen aan Nieuw-Vossemeer (1900) 194 66- Maar gevlogen heeft-ie! Het eerste echte vliegtuig in Nederland stijgt op in Etten-Leur (1909) 196 67- De heiligheid van een vroom priesterschap Een dorpspastoor uit de Kempen (ca. 1910) 201 68. Ik ben zo triest van de gazet Belgische vluchtelingen in Bergen op Zoom (1914) 204 69- Maar jongen, wat is dat nu! Brieven van een vader aan zijn zoon in het klooster (1914-1925) 207 70. Hebt u daar een NOT-verklaring van? Smokkel in Helmond tijdens de Eerste Wereldoorlog (1917) 212 71- Als u fraters te veel hebt, stuurt u ze maar naar Suriname Ruzies met pastoors over school en melkfabriek (ca. 1920) 216 72- Geheimzinnige muziek als een stijgende zingende leeuwerik Zigeuners in Oosterhout (ca. 1920) 220 73- Onze lampen branden, maar de levensduur is bedroevend Philips ontwikkelt de natriumlamp (1931) 222 74- Een ellenlange verlovingstijd in Bergen op Zoom (Niet) trouwen in de crisisjaren (1933-1934) 225 75- Zoa’n schoan valparta emme-kiek in lange nie gezien! De Ronde van Roosendaal (1935) 229 76. We komen er net neven Hoogwater op de Maas bij Grave (1937) 232 77- Zie datje ze te pakken krijgt. Dóód ze! Strijdlust in de Peel tijdens Duitse inval (1940) 235 78- Niet te genieten en zelfs schadelijk voor de gezondheid Sigaren voor de bezetter (1941) 237 79- Ik kan hier niet aan meewerken Beel biedt NSB-burgemeester in Eindhoven ontslag aan (1942) 238 8o. Er is niemand die je zeggen kan hoe je de proef doorstaan zal Executie van gijzelaars in Haaren (1942) 239 81. Wat hier op ’t ogenblik gebeurt is niet te beschrijven Het kindertransport uit Vught (1943) 242 82. Een fataal Wilhelmus Tragiek bij de bevrijding van Steenbergen (1944) 245 83. We hadden ons de eerste Tommies anders verwacht Oorlogsgeweld bij de bevrijding van Drunen (1944) 248 84. Het moeilijkst is als de celdeur voor het eerst achter je dichtslaat Verzet, gevangenschap en bevrijding (1942-1945) 251 85. Ze worden opgepakt, mijn goede Brabanders Machtsstrijd na de bevrijding van het Zuiden (i944) 253 86. Hier worden anarchisten en communisten gekweekt Mensonwaardige toestanden in het Land van Heusden en Altena (1946) 87. Ik kan er nog steeds gruwelijk kwaad over worden! Een Vughtenaar vecht in Nederlands-Indië (1947-1948) 260 88. Hoe de hemel in het geweer kwam tegen Eva’s blote borst Zedelijkheid en kunst in botsing (ca. 1949) 263 89. Leven in een woonoord De Lunetten in Vught (1951) 267 90. Grijp een boom! Grijp een boom! De watersnoodramp in West-Brabant (1953) 271 91. Mag een PvdA-er zich nog wel katholiek noemen? Een Brabants politicus besproken (1953) 273 92. Jonkerr... klootzak!! Cadet op de KMA in Breda (1955) 279 93. Alles viel mee, behalve de zijnaden Corry Brokken wint het Eurovisie Songfestival (1957) 282 94. Ik heb er vijf keer naast gespoten Leertijd in de zielzorg te Veldhoven (1962-1970) 285 95. Overvloedig aanbod van ontalent met grote mond De houdbaarheid van maatschappelijke veranderingen (1968) 288 96. Ik rem nooit Een felle renner uit Sint- Willebrord (1968) 290 97- Niet langer beveiligd door de wetten van de kerk Veranderingen in het katholieke gezinsleven (ca. 1970) 293 98. Vertrokken via het kerkhof Hoogoplopende emoties rond een kerksluiting in Eindhoven (1974) 297 99- Wat moet ik hier zonder jullie? Een Turks gezin vindt een nieuwe toekomst in Gilze-Rijen (1975) 301 100. Een moeilijk te volgen beslissing Protest tegen bedrijfssluiting Jansen de Wit in Schijndel (1977) 301 101. Ja, zo doen wij dat De moord op een gedeputeerde in Made (1982) 304 102. Doopceel in de vorm van ’n 100jarige Eik Leon Adriaans, kunstenaar (1987) 306 103- Weg met de kleintjes! Gemeentelijke herindeling in Noord-Brabant (1993) 3o8 104. Het zijn nog steeds mijn eigen koeien niet Hartzeer om varkenspest en MKZ in Zeeland en Berghem (1997 en 2001) 312 105. De mens die mij bijblijft, is de mens uit Eindhoven Het levenseinde van Frits Philips (2005) 315 Bronnen 323 Dankwoord Het samenstellen van dit boek was niet mogelijk geweest zonder de inbreng van velen uit het Noord-Brabantse erfgoedveld. Onze dank gaat uit naar de professionele hulp die we gekregen hebben van de medewerkers van een groot aantal Noord-Brabantse archiefdiensten: het Brabants Historisch Informatie Centrum, Gemeentearchief Gemert-Bakel, Gemeentearchief Roosendaal, Gemeentearchief Rucphen, Historisch Centrum Het Markiezenhof, Regionaal Archief Tilburg, Regionaal Archief West-Brabant, Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, Stadsarchief ’s-Hertogenbosch, Streekarchief Land van Heusden en Altena; en van andere cultuurhistorische instellingen zoals stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening / Brabantse Museumstichting, het Zouavenmuseum Oudenbosch, het Nationaal Monument Kamp Vught en de Universiteit van Tilburg, Brabant Collectie. Daarnaast hebben we de onschatbare hulp mogen ontvangen, voor zover zij niet al in de bronvermelding genoemd zijn, van: Jacques Baartmans, Henk Beijers, Arnoud-Jan Bijsterveld, Hans van den Eeden, Hatice Engin, Lambèrt Giebels, Cock Gorisse, Jan Hagen, Wim Halferkamps, Marcel van der Heijden, Frank Houben, Ad van Kempen, Wies van Leeuwen, Ron Lodewijks, Piet Peters, Max Steenberghe, Jacques Steenbrink en Tineke Wilzing-Bosman. Inleiding Meer dan honderd egodocumenten uit de geschiedenis van Brabant, geven die dé geschiedenis van Brabant in meer dan honderd ver- halen? Dat zal niemand verwachten. De keuze van andere verhalen zou een andere geschiedenis van Brabant opleveren. We hebben een selectie gemaakt die allereerst afhankelijk was van de beschikbaarheid van teksten. We zijn daarin streng en rechtvaardig geweest. Zo heeft Caesar exact beschreven hoe kunstig en ondoordringbaar Maasheggen werden gevlochten van oudsher. Precies zoals ze nu nog gevlochten worden aan de oostgrens van onze provincie. Maar toen we uit de context moesten concluderen dat hij ze duidelijk ten zuiden van Brabant gezien heeft, begon ons boek helaas opeens eeuwen later. De kroniekschrijvers die we in een paar gevallen gebruikt hebben, waren er niet zelfbij toen ‘het’ gebeurde, maar ze beroepen zich op zulke oude, verloren gegane bronnen, dat we hun getuigenissen als die van tijdgeno- ten hebben willen zien. De keuze werd uiteindelijk bepaald door onze gezamenlijke opvatting over wat we beoogden met het boek. Voor wie wilden we het samenstellen? Voor iedereen die graag interessante, waar gebeurde verhalen leest die zich hebben afgespeeld in de provincie Noord-Brabant. Of ware verhalen die op een andere manier met de provincie verbonden zijn. Het zijn documenten die te maken hebben met belangrijke momenten uit de lange geschiedenis van Brabant, of waarin een individuele belevenis op een mooie, verrassende of ontroerende manier verwoord is. Soms valt dat samen en dan kan zo’n document, juist vanwege de individuele invalshoek, een andere kijk ge- ven op iets wat algemeen bekend is. We hebben voor beide categorieën gezocht naar teksten waarin iemand aan het woord is die hoofd en hart aanspreekt. Feit is, dat belangrijke gebeurtenissen vaak het karakter hebben van een gevecht om de macht. Dat thema is dus als vanzelfsprekend duidelijk aanwezig in alle eeuwen. Op een aantal momenten in de geschiedenis is de positie van Brabant tussen Noord en Zuid een bijzonder element. Dat geldt allereerst voor de uitkomst van de Tachtigjarige Oorlog, die er toe leidt dat Noord-Brabant vanaf 1648 tot 1796 vanuit Den Haag wordt bestuurd door de Staten-Ge- neraal. Voor belangrijke functies worden protestanten benoemd, terwijl de bevolking toch overwegend katholiek is. Geen wonder dat koning Willem I in Noord-Brabant niet op onverdeeld enthousiasme kan rekenen als hij, na een periode van verbetering in deze achterstelling tijdens de Bataafs-Franse Tijd, de troon bestijgt. Hij benoemt in zijn Verenigde Nederlanden soms Belgische commissarissen in Noord-Brabant om de twee delen van zijn land te integreren. Voor de Tiendaagse Veldtocht krijgt Brabant te maken met zeer veel inkwartiering en militaire bewe- gingen. Vanzelfsprekend ervaart Brabant ook sterk de mobilisatietijd in 1914. En als België betrokken raakt bij de Eerste Wereldoorlog, vangt de provincie talloze vluchtelingen voor kortere of langere tijd op. Bij het maken van een keuze over militaire zaken hebben we een voorkeur getoond voor belevenissen van gewone dienstplichtigen. Jon- gens die terechtkwamen in het spel van de grote heren. Die gevaar liepen bij het aanleggen van de loopgraven, die op moesten draven voor einde- loze voettochten. ‘Ik ben nu 325 uren lopen van huis’, noteert bijvoorbeeld soldaat Ermers die voor Napoleon op stap is van Sint-Hubert naar Rus- land. Uit de periode van de Tweede Wereldoorlog is uit de onafzienbare hoeveelheid materiaal gekozen voor een aantal aspecten: het begin, de gijzelaars, het verzet, het kampleven, de bevrijding, de nasleep. Het geloof, in Brabant voornamelijk het katholicisme, heeft door de eeuwen heen een grote rol gespeeld. Ook dat behoort in allerlei uitings- vormen tot de grote thema’s van dit boek. Deze teksten hebben deels een relatie met het thema van de macht, deels zijn ze inter- of binnenkerke- lijk van aard, deels puur persoonlijk. In de Middeleeuwen gaan ze over heiligen, over het ontstaan van de vele abdijen en over een wonder van Onze Lieve Vrouw van de Bossche Sint-Jan. Een waar gebeurd wonder? Er zijn zóveel getuigen meegebracht door Willem Scriver, dat we het wel moeten geloven. Dat een reformatie nodig was, maken de brieven van Van Enckenvoirt wel heel duidelijk. Hijzelf zal er geen behoefte aan gehad hebben; zijn katholicisme legde hem geen windeieren. Vanaf de zestiende eeuw tot aan de formele gelijkstelling van alle godsdiensten aan het eind van de achttiende eeuw, is geloofsvervolging aan de orde. Daarna wordt de politieke achterstelling om geloofsredenen overigens ook nog wel gevoeld. We hebben brieven opgenomen van een missionaris, een Zouaaf, van een vader aan zijn zoon in het klooster. De keuze voor het socialisme van katholieke Brabantse politici, onder wie Joan Willems, leidde tot een indringend gesprek tussen de latere kardinaal Alfrink en de prior van de benedictijner abdij Slangenburg in Doetinchem, Kees Tholens, zwager van Willems. En we laten twee bisschoppen aan het woord over de veranderingen in de Brabantse katholieke gemeenschap. Die grote thema’s als oorlog en godsdienst hebben de geschiedenis en de cultuur van de provincie in belangrijke mate bepaald. En natuurlijk ontbreken de natuurrampen niet met hun grote gevolgen voor de bevolking en voor het landschap. De frequente overstromingen vooral, toen Waal en Maas nog in directe verbinding stonden met elkaar. En ook de watersnoodramp van i februari 1953, waarover Jan Huuskes aangrijpend vertelt. Daarnaast zijn we op zoek gegaan naar documenten met een sterk persoonlijk karakter, die tegelijkertijd door hun kwaliteit iets vertellen dat verder gaat dan het strikt particuliere. Het gaat bij deze categorie om teksten van kunstenaars als Vincent van Gogh, Pieter Wiegersma en Leon Adriaans en schrijvers als Anton van Duinkerken, Antoon Coolen, A.M. de Jong, Cornelis Verhoeven en Jan Cartens, maar ook over documenten van heel gewone mensen, die niet eerder gepubliceerd zijn. Ze vertellen over het landschap en de huizen, over arbeidsomstandigheden en over crisisjaren, over ziekte en schoolleven. Reisverslagen, beschrijvingen, protestbrieven of herinneringen: de teksten zijn zeer divers van aard. Ze voegen iets toe aan de manier waarop we gewend zijn te kijken naar een bepaalde tijd of omgeving. Er is een schat aan vergelijkbaar materiaal in de archieven te vinden, maar er ligt ongetwijfeld nog heel veel interessante stof (onder het stof misschien) bij veel Brabanders thuis. Misschien zijn uitgaven als deze een stimulans om zuinig te zijn op zulke erf-‘stukjes’ en ze ter beschikking te stellen. Ze zouden een volgend boek met honderd verhalen kunnen opleveren, waarin ook nog veel andere onderwerpen aan bod komen. De korte inleidingen per tekst geven allereerst de nodige informatie voor een goed begrip. We hebben er een notenapparaat mee overbodig gemaakt, hopen we. Ze geven hier en daar ook aan waarom de redactie een document, terwijl het misschien niets spectaculairs heeft, toch de moeite waard vond. Elke tekst laat zich los van de andere lezen, al is de volgorde chronologisch. U komt zoveel mensen tegen: van keizer Maximiliaan tot de burgemeester van Gilze-Rijen, van generaal Dumouriez tot soldaat Van Blarkom, van kardinaal Van Enckenvoirt tot kapelaan Moors, van Frits Philips tot seizoensarbeider Paulus van Vugt. U komt op slagvelden en in boerenwoningen, in kastelen, raadhuizen, gevangenissen en op de hei, u staat aan een ziekbed en leeft mee met arbeiders die hun baan dreigen kwijt te raken. Maar u bent steeds in de provincie of ermee verbonden. Al hadden sommige plaatsen tijdelijk een andere heer, Noord-Brabant is de vlag die de bonte lading dekt. Journalisten zijn ooggetuigen van beroep. Toch hebben we weinig gebruik gemaakt van de krant. Voor de eerste vliegtuigvlucht in Etten-Leur en voor de wielerronde in Roosendaal kwam deze bron goed van pas: waar massa’s op de been zijns is de krant er vanzelfsprekend bij voor een professioneel verslag. Het interview van Ron Lodewijks in het Brabants Dagblad met Gerard Schampers over herindeling maakte het mogelijk een belangrijk thema van de recente geschiedenis te overzien door de ogen van degene die de opdracht had gekregen om voorstellen te doen. Met het sterk persoonlijk getinte in memoriam bij de dood van de honderdjarige Frits Philips van Max Steenberghe in het Eindhovens Dagblad van 13 december 2005, sluit het boek af. Een lang mensenleven als symbool voor al die mensen die Brabant gemaakt hebben. De teksten zijn vertaald of aangepast, omdat we hedendaags Nederlands wilden. Dat wil niet zeggen dat ze allemaal in dezelfde stijl zijn geschreven. We hebben per tekst gezocht naar de juiste sfeer in woordkeuze, toon en ritme van de zinnen, om zo dicht mogelijk bij de bedoeling van het origineel te blijven. Bij literaire teksten is vrijwel alleen de spelling aangepast; de brief van Beel uit 1942 hebben we onveranderd gelaten. Bij het zoeken naar bronnen heeft de redactie hulp gehad van professionele krachten, werkzaam bij archieven, universiteit, informatiecen- tra en dergelijke, maar daarnaast van veel vrienden en bekenden daarbuiten. Ook voor vragen over de achtergrond of over details bij het vertalen konden we een beroep op hen doen. Degenen die wij dank verschuldigd zijn, worden in ons dankwoord al met name genoemd. Als we mensen vergeten zijn, bieden we aan hen tegelijk met onze dank onze excuses aan. ’s-Hertogenbosch, augustus 2006, Joep Baartmans-van den Boogaart Van Gennep A’dam;

7.

Boeknummer: 00537   Het aanzien van 1988. Twaalf maanden wereldnieuws in beeld. Historie -- 06.002           (1989)    [redactie Het Spectrum en Han van Bree] Fotoboek van markante gebeurtenissen en personen in Nederland en uit het wereldnieuws in 1988 HET AANZIEN VAN 1988 Op het eerste gezicht was 1988 een 'gewoon' jaar: presidenten gingen en kwamen, er werd geprocedeerd, muziek gemaakt, gedemonstreerd en de natuur ging bij tijden on- barmhartig te keer. Maar toch, als 1988 op één bepaalde manier gekarakteriseerd moet worden, dan zou het kunnen zijn als het jaar van de sport. Want behalve de gebruikelijke toernooien (Wimbledon, Tour de France, Europa Cups) kende 1988 de Olympische Winter- en Zomerspelen en het Europese Voetbalkampioenschap. Nederland kreeg er in de personen van Yvonne van Gennip en de Oranje-voetballers, als Marco van Basten, Ruud Gullit en Frank Rijkaard, weer een reeks fel bejubelde helden bij. Bovendien won PSV de Europa Cup voor landskampioenen en KV Mechelen de Europa Cup voor bekerwinnaars en kenden de Nederlandse renners in de Tour mooie successen. En wat te denken van de pas negentienjarige Westduitse tennister Steffi Graf, die een unieke prestatie leverde door in één kalenderjaar de vier grote tennistoernooien te winnen ('Grand Slam'). Maar de sport was niet alleen op positieve manier in het nieuws. Dopingperikelen gaven de Tour de France (met de 'betrapten': Gert-Jan Theunisse en gele trui-winnaar Pedro Delgado) en de Olympische Spelen (een reeks gewichtheffers en Ben Johnson) een wrange nasmaak. Maar 1988 zal ook in de annalen worden bijgezet als het jaar waarin het milieu zware klappen te verduren kreeg. Een serie milieurampen (olielozingen die watervogels fataal werden, algengroei die het leven in de zee verstikte, zeehonden die massaal stierven door een virus, gifgronden die werden ontdekt) maakten de politiek iets meer bewust van de gevaren die het leven op aarde bedreigen. Desondanks werd op een aantal Nederlandse autowegen sneller rijden (120 km/u) toegestaan. Wellicht wordt 1988 het jaar waarin de basis werd gelegd voor vrede in het Midden Oosten. Iran en Irak namen dankzij de bemiddeling van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Perez de Cuellar, aan de onderhandelingstafel plaats. Ook de erkenning van Israël door de nieuw gestichte staat Palestina gaf hoop op ontspanning. Of zal 1988 het jaar blijken te zijn waarin de uitverkoop van België begon. Zullen de Generale Maatschappij en Donnay uitzonderingen blijken of juist een stimulans betekenen voor buitenlandse zakenlui om nog meer Belgische bedrijven op te kopen? België werd wat dat betreft al een proeftuin voor 1992 genoemd, het jaar waarin de Europese bin- nengrenzen moeten zijn verdwenen. Voor iedereen zal 1988 anders in de herinnering blijven. Voor de een als het jaar waarin de Solex uit de produktie werd genomen, voor de ander als het jaar waarin opnieuw en- kele steenkolenmijnen in Belgisch Limburg dicht moesten. Maar al het hiervoor vermelde, en nog veel meer, biedt dit jongste Aanzien, met behulp waarvan eenieder zijn ei- gen beeld van 1988 kan terugvinden. Een brede keuze uit de beste nieuwsfoto's van het jaar is in dit Aanzien van 1988 bewaard en maken het een uniek document. De belangrijkste gebeurtenissen en het 'kleine nieuws' zijn kernachtig beschreven en maken dit verslag tot een bezit waarvan de inhoud met het verstrijken der jaren nog aan waarde wint. Een greep uit de inhoud: • Amerika kiest Bush tot nieuwe president • bestand in Golfoorlog tussen Iran en Irak • Mandela's 70ste verjaardag wereldwijd gevierd • watersnood treft Soedan en Bangla Desh • Sarah Ferguson schenkt leven aan dochter • Chili zegt 'nee' tegen Pinochet • Nederlands elftal wordt Europees voetbalkampioen • virus velt zeehonden; walvissen in nood • Oscars voor Cher en The Last Emperor • telefoonsex slaat aan • Yvonne van Gennip schaatskampioene • processen tegen CCC en RARA • explosie op booreiland Piper Alpha • nieuwe regering in België • proces tegen Demjanjuk eindigt met doodstraf • dopingaffaires treffen Tour de France en Olympische Zomerspelen • staatslieden Drees en Eyskens overlijden • stappende burgemeesters in de problemen • Solex uit de produktie • orkaan 'Gilbert' laat verwoestend spoor na • Staat Palestina uitgeroepen Het Spectrum BV;

8.

Boeknummer: 00544   Het aanzien van 1995. Twaalf maanden wereldnieuws in beeld. Historie -- 06.002           (1996)    [Han van Bree] Fotoboek van markante gebeurtenissen en personen in Nederland en uit het wereldnieuws in 1995 Het aanzien van 1995 Voor de een zal 1995 in de herinnering voortleven als het jaar waarin de natuur zich danig roerde. Het jaar begon met overstromingen in Nederland en België. Tienduizenden mensen moesten uit de laaggelegen polders worden geëvacueerd. Er vielen gelukkig geen doden, maar er was wel veel commotie. Bij overstromingen elders, zoals in China, en bij ander natuurgeweld zoals aardbevingen, hittegolven en orkanen, vielen wel heel wat slachtoffers te betreuren. In het Japanse Kobe en het Russische Neftegorsk bijvoorbeeld vielen duizenden doden door zware aardbevingen. Voor een ander was 1995 het jaar van de sportieve successen van Ajax. De Amsterdammers veroverden voor het eerst sinds 1973 de ‘cup met de grote oren’ door in de finale van de Champions League met 1-0 van AC Milan te winnen. Bovendien wonnen zij de Wereldcup door na straf- schoppen het Braziliaanse Gremio te verslaan. Wellicht zal 1995 geboekstaafd worden als het jaar waarin een basis werd gelegd voor de vrede in Bosnië en de beëindiging van de Algerijnse bur- geroorlog. Maar het was ook het jaar waarin zowel de Amerikanen als de Israëliërs werden opgeschrikt door aanslagen, gepleegd op en door ‘eigen’ volk. Een overheidsgebouw in Oklahoma City werd niet, zoals aanvankelijk gedacht, opgeblazen door moslimfundamentalisten, maar door uiterst rechtse blanke nationalisten. En de moord op de Israëlische premier Yitzhak Rabin was niet het werk van Palestijnen, maar van orthodox- joodse tegenstanders van het vredesproces. De aanslagen veroorzaakten niet alleen een schok in de betreffende landen, maar ook daarbuiten. 1995 was evenzeer het jaar van terugblikken. Het was immers precies vijftig jaar geleden dat Tweede Wereldoorlog werd beëindigd en dat werd overal ter wereld herdacht, van Dresden tot Hiroshima, van Dachau tot Apeldoorn. De VN, in 1945 opgericht om oorlogen te voorkomen, vierde haar vijftigste verjaardag zonder al te veel feestelijkheden. Gebrek aan financiële middelen en aan daadkracht speelden de organisatie parten. België werd geconfronteerd met de gevolgen van een zaak uit een recenter verleden. De Agusta-affaire, waarbij de Italiaanse helikopterfirma Agusta smeergeld zou hebben betaald aan politici om een order in de wacht te slepen, deed ook in 1995 koppen rollen. Minister van Buitenland- se Zaken Frank Vandenbroucke en NAVO-topman Willy Claes moesten hun functies neerleggen. Ook werd 1995 opgeschrikt door milieuperikelen. Greenpeace roerde zich heftig en kreeg voor elkaar dat Shell het olieplatform Brent Spar niet in zee dumpte. Maar de milieu-organisatie slaagde er niet in de Fransen af te houden van onderzeese kernproeven in de Stille Oceaan. Terwijl de kinderen skeelerden en met flippo’s speelden, sommige mensen genoten en anderen schande spraken van de ingepakte Rijksdag en velen Busje komt zo meezongen, treurde Nederland om het overlijden van bekende, gevreesde of geliefde landgenoten als Ischa Meijer, Annie M.G. Schmidt, W.F. Hermans en Rien Poortvliet. Minder aandacht was er voor het heengaan van Gerard Vermeulen. De journalist en bladenman was de geestelijke vader van de Aanzien-reeks, en verdient als zodanig op deze plek een eresaluut. Hij was degene die de opzet bedacht waarin groot en klein wereldnieuws, grappige en droevige berichten naast elkaar in één boek worden weergegeven, opdat iedereen zijn of haar beeld van het jaar kan vormen. Een prachtige formule, waardoor de lezer ook aan dit deel het nodige plezier zal beleven. Voor de een zal 1995 het jaar zijn van de watersnood, bij de ander heeft de vrede in Bosnië, het tegenhouden van de dumping van de Brent Spar of het succes van Ajax meer indruk nagelaten. Al deze zaken en nog veel meer zijn terug te vinden in deze Aanzien-uitgave. Het nieuws wordt geïllustreerd met de beste nieuwsfoto’s en korte, informatieve tek- sten. Het Aanzien van 1995 is een prettig lees- en naslagwerk. Een greep uit de inhoud: ■ burgeroorlog Tsjetsjenië ■ Rijksdag in Berlijn ingepakt ■ Frankrijk houdt reeks kernproeven bij Mururoa ■ NAVO-topman Claes en minister Vandenbroucke treden af vanwege Agusta-affaire ■ koningin Beatrix brengt staatsbezoek aan Indonesië ■ premier Rabin (Israël) vermoord ■ O.J. Simpson vrijgesproken van moord ■ aanslag op overheidsgebouw in Oklahoma City ■ openhartig televisie-interview prinses Diana ■ Poncke Princen in Nederland ■ Annie M.G. Schmidt, W.F. Hermans, Ischa Meijer en Rien Poortvliet overlijden ■ gifgasaanslagen in Tokio ■ hittegolf teistert West-Europa ■ aanslagen op metro Parijs ■ ‘Busje komt zo’ wordt hit ■ onthutsende onthullingen in parlementaire onderzoeksenquête opsporingsmethoden ■ Rintje Ritsma wint Europese en wereldtitel schaatsen ■ vredesplan voor Noord-lerland Het Spectrum BV;

Uitgebreid zoeken