HEEMKUNDEKRING
OP DE BEEK
PRINSENBEEK

Beeldbank Bibliotheek

   
 

Heemkundekring 'Op de Beek' Beeldbank Bibliotheek Zoekresultaat

Aantal gevonden publicaties : 6   (uit: 638)


Uitgebreid zoeken
Gesorteerd op:  Boeknummer

Klik op publicatie voor vergroting en meer informatie

1. Boeknummer: 00238  
Stichting het noordbrabants landschap
Natuur -- Brabants Landschap           (1972)    [J.Noest. Rentmeester]
Handboekje Stichting het noordbrabants landschap

Voorwoord
Ons laatste Handboekje werd uitgegeven eind 1969, begin 1970. In dat boekje verzuchtte ik, dat tot op dat ogenblik de Stichting Het Noord-brabants Landschap jammer genoeg nog geen bezit in West-Brabant
had kunnen verwerven, ondanks meerdere pogingen daartoe. Maar 1970, het Natuurbeschermingsjaar, bleek ons vrij spoedig zeer welgezind, in het bijzonder in West-Brabant. In dat jaar verwierf de Stichting in dat
rayon twee fraaie landgoederen: 'de Pannenhoef' en 'de Mattemburgh'.

'De Pannenhoef', groot 477 ha, is gelegen onder de gemeenten Zundert, Rijsbergen, Etten en Rucphen. Dit is tot nu toe ons grootste aaneengelegen bezit. 'De Mattemburgh', groot 366 ha en gelegen onder de
gemeenten Woensdrecht en Bergen op Zoom, werd door de eigenaar, de Graaf de Chambure, aan de Stichting overgedragen, waarvan een deel, groot 17 ha, als schenking. Het geschonken deel wordt gevormd door de
villa, met tuinmanswoning, garages, orangerie, park, tuin en bos, en is voortaan aangeduid als 'Schenking Gravin de Chambure-Cuypers', als respectvolle nagedachtenis. Zij had namelijk haar echtgenoot verzocht
voor de toekomst een passende bestemming voor het buitengoed te zoeken, dat haar na aan het hart lag en dat van haar familie afkomstig was. Zij was de laatste telg uit het geslacht Cuypers.

In het thans lopende jaar bestond onze Stichting 40 jaar. Dit feit werd op 10 maart onder grote belangstelling in het gastvrije Provinciehuis gevierd.
Ter gelegenheid van dit jubileum kon een viertal mooie jubileumaankopen worden aangekondigd, namelijk:
1. Uitbreiding van de Groote Slink, onder Oploo (Oost-Brabant) met een deel, groot 85 ha, van de aangrenzende 'Bunthorst'. Ons totale bezit ter plaatse wordt hierdoor 212 ha.
2. Aankoop van het 'Pompveld' onder Veen in het land van Heusden en Altena, groot 110 ha. In dit reservaat ligt een eendenkooi. Het bestuur is verheugd ook in dit deel van de Provincie de hand te hebben kunnen
leggen op een interessante bezitting.
3. En dan wederom in West-Brabant en wel het landgoed 'Zoomland', groot 285 ha, onder de gemeenten Bergen op Zoom en Wouw. Hierin ligt het merkwaardig moerasgebied 'De Zeezuiper' en het 'Keutelmeer'.
4. Tenslotte een aankoop in Midden-Brabant: het 'Galgeven', een bijzonder fraai voedselarm ven, met de boerderij De Eendracht , landbouwgronden, bossen en heidevelden, groot 224 ha, onder de gemeenten
Berkel-Enschot en Moergestel. Het ven wordt ook wel genoemd 'Berghven', vanwege de nauwe band, welke meer dan 160 jaar heeft betaan met de familie van den Bergh.

Door deze aankopen komt het totaal-bezit van het Brabants Landschap op ruim 2500 ha, over de provincie verdeeld als volgt:

distrikt Oost 404 ha
distrikt Noord 119 ha
distrikt Midden 906 ha
distrikt West 1128 ha
Totaal 2557 ha

Naar ik mag aannemen is bekend dat onze rentmeester, de heer J. Noest wegens ziekte reeds geruime tijd geheel of gedeeltelijk verstek heeft moeten laten gaan. Hij is het geweest, die het 'Landschap' van de grond
heeft gebracht, waarvoor het bestuur hem erkentelijk is. Ik hoop, dat hij binnen niet al te lange tijd zijn functie wederom geheel zal kunnen waarnemen.

Met de omvang van ons bezit groeit het personeelsbestand. Dit bedraagt thans 17 personen in vaste dienst. Hiervan vermeld ik de stafleden.
Na de reeds genoemde heer Noest noem ik de heer J. W. C. Entrop, plaatsvervangend rentmeester, die een paar dagen nadat de heer Noest was uitgevallen, in dienst trad. Hij werd zwaar op de proef gesteld,
welke hij glansrijk doorstond. Dan de administrateur, de heer P. H. Raadsen, bijgestaan door zijn assistente, mejuffrouw H. M. Leliaert, van welke krachten het bestuur veel steun ondervindt. Voorts zijn in onze
dienst vier reservaatbeheerders: de heren P. Geenen (distrikt Oost), J.C. P. Reuser (distrikt Noord), W. P. van de Wouw (distrikt Midden) en J. T. Adriaensen (distrikt West).

In 1971 betrokken wij ons nieuw kantoor, Torenstraat 32 te Helvoirt. Het is het met steun van Rijksmonumentenzorg gerestaureerde oude koetshuis van 'Jagtlust'. De heer P. Drijvers te Oisterwijk trad op als architekt.
Aannemer was Nico de Bont en Zonen N.V. te Nieuwkuijk. De heer Kramer van Monumentenzorg verstrekte adviezen. Onze penningmeester, de heer van Dijk trad namens onze Stichting als bouwheer op. We zijn
heel gelukkig met deze nieuwe huisvesting. Op 8 juni mochten wij hier Prins Claus en Prinses Beatrix, vergezeld van de Commissaris der Koningin, de heer Kortmann, ontvangen en met hen een pittig en van
belangstelling getuigend gesprek voeren.

Nog wil ik er op wijzen, dat postbus 10 Helvoirt gaarne aanmeldingen tot contribuant zal ontvangen. Op 1 januari 1972 bedroeg het aantal particuliere contribuanten 3535. Thans, 30 oktober 1972, passeerden wij de
5000. Zou dit aantal 10.000 kunnen worden? Dit zou een grote steun voor ons zijn. De minimum-contributie bedraagt thans ƒ10,—. Tot slot wil ik nog eens in herinnering brengen het uitstekende werk
gedurende meer dan 20 jaar van de heer Jhr. Mr. E. W. J. van Weede van Dijkveld, als secretaris. In verband met verplaatsing van zijn werkkring in 1969 moest hij deze functie neerleggen. Door zijn deskundig
en bezielend werk is de heer van Weede van grote betekenis geweest voor de ontwikkeling van het Brabants Landschap. De heer van Weede blijft als lid van het hoofdbestuur de Stichting mede besturen.

De huidige maatschappelijke ontwikkelingen betekenen in vele opzichten een ernstige bedreiging van het natuurlijk milieu. Het in stand houden van groene ruimten is daarom van vitaal belang voor het welzijn van
al wat leeft, niet het minst van de mens. Dit probleem positief te benaderen voor wat betreft de Provincie Noord-Brabant en voorzover onze bescheiden krachten dit toelaten, is de doelstelling van onze Stichting.
Het bestuur is van nature optimist en wil trachten met veler steun en sympathie, met de waardevolle en zeer gewaardeerde financiële hulp van de overheid en in evenwichtige samenwerking met andere op ons
terrein werkzame instellingen in deze te slagen.
P. H. F. HUENGES, voorzitter
Oktober 1972

Stichting Het Noordbrab. Landschap;  
 

2. Boeknummer: 00335  
Handboek Brabants Landschap. Uitg. 1992 Jubileumboek tgv 60 jarig jubileum
Natuur -- 10.016           (1992)    [Bestuur Het Brabants Landschap]
Overzicht van de bezittingen en het werk van het Brabants Landschap 1932-1992. Met veel foto's

1
7
8
16
194
196
198
200
201
206
214
215
218
219
222
223
1 Overzichtskaartje bezittingen
7 Voorwoord
8 Brabants Landschap
16 Terreinbeschrijvingen
194 Wandelmogelijkheden in omgeving natuurgebieden Brabants Landschap
196 Fietsen in het Brabantse Landschap
198 Wederzijdse toegangsregeling Provinciale Landschappen
200 Unie van Provinciale Landschappen
201 Coördinatie Beheer Kleine Landschapselementen
206 Holenbroeders in de Brabantse bossen
214 Stichting Brabantse Milieufederatie
215 De Brabantse Kastelenstichting
218 Federatie Noordbrabants Monumentenoverleg
219 Schenkingen en legaten
222 Bestuur
223 Personeel

Stichting Het Brabants Landschap;  
 

3. Boeknummer: 00419  
Brabant in de ban van buiten
Natuur -- Brabants Landschap           (2007)    [Vic Bakker, Thijs Caspers]
Brabant in de ban van buiten. Gids van de natuurgebieden van Brabants Landschap

75 jaar Brabants Landschap
In dit jubileumjaar presenteren wij u met gepaste trots een nieuwe uitgave van ons handboek. Het draagt de titel Brabant in de Ban van Buiten, gelijk
het thema dat wij voor onze jubileumviering kozen. Het handboek geeft een goed overzicht van de activiteiten van ons Landschap: het vormt als het ware
een 'State of the Union’. Het toont ook aan dat de afgelopen jaren weer grote stappen voorwaarts zijn gedaan in ons natuurbeschermingswerk.

Het aantal hectares in bezit steeg van 13.500 in 1999 tot 16.500 op dit moment(1-5-07). Wij stellen ons ten doel specifiek Brabantse levensgemeen-
schappen te behouden, herstellen en ontwikkelen. Dat streven heeft de meeste kans van slagen binnen een robuust en duurzaam stelsel van op elkaar
aansluitende natuurgebieden, de zogenaamde Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het meest effectieve instrument om dat te realiseren is verwerving en
vervolgens zorgvuldig beheer. Wat dat laatste betreft passeren in dit handboek veel natuurherstelplannen die de laatste achtjaar zijn uitgevoerd: tientallen
in het (verre) verleden dichtgegooide vennen, beekmeanders, riviergeulen en kreken werden terug open gegraven en het einde is nog (lang) niet in zicht.

In toenemende mate besteedt Brabants Landschap tevens zorg aan het platteland, dit is het boerenland buiten de natuurgebieden. Ons 'Coördinatiepunt
Landschapsbeheer’ geeft voorlichting over aanleg en beheer van kleine landschapselementen als erfbeplantingen, houtwallen, natuurvriendelijke oevers
en kikkerpoelen. Met provinciale subsidie kunnen we deze elementen in belangrijke mate financieren, op grond van particulieren wel te verstaan.
Voorts coördineren we het vrijwillige landschapsbeheer in onze provincie. Ook het vrijwilligerswerk op het gebied van 'soortbescherming' - met name
weidevogels en uilen - wordt door Brabants Landschap succesvol begeleid. Sinds het laatste handboek zijn op onze landgoederen ook belangrijke
monumenten gerestaureerd, zoals de oranjerie op Mattemburgh.

De ledengroei (van 21.687 op 1-1-1999 naar 33.400 op 1-1-2007) en de vele enthousiaste vrijwilligers bevestigen ons gevoel dat de Brabantse burgers
onze activiteiten steunen. Vanuit die wetenschap werken medewerkers en bestuur van Brabants Landschap met veel energie en groot vertrouwen aan de toekomst.
Wij wensen u veel leesgenoegen bij het doornemen van ons traditioneel zeer fraai uitgevoerde en informatieve handboek.
Bert van Dijk, voorzitter

Natuurbehoud met Brabants Landschap
Sinds 1932 strijdt Brabants Landschap voor het behoud van natuur- en landschapsschoon in onze provincie.
Per 1-1-2007 bedraagt haar totale bezit, verspreid over 62 grotere en kleinere reservaten, circa 16.500 hectare. Na aankoop worden de terreinen
zorgvuldig beheerd en ontwikkeld. Bij acute bedreiging van planten, dieren en landschappen voeren wij actie. Ook de kwaliteit van het landelijk gebied
buiten de reservaten is ons een grote zorg. Met dit doel is in 1980 het ‘Coördinatiepunt Landschapsbeheer’ bij onze organisatie ondergebracht.

Om meer begrip te kweken voor het behoud van de typisch Brabantse natuur geven wij een eigen natuurtijdschrift uit, alsmede brochures en folders.

Wij stellen onze terreinen graag open voor natuurminnende en lustzoekende recreanten. Natuur is er immers om van te genieten. Op de meeste van onze
terreinen zijn wandelroutes uitgezet en worden excursies gehouden.

Steun
Veel is al bereikt, maar we kunnen bepaald niet op onze lauweren rusten. Voor ons werk hebben wij uw blijvende steun hard nodig. Er zijn immers nog
veel gebieden in onze provincie die door aankoop veiliggesteld moeten worden. Ook het herstellen van leefgebieden voor bedreigde planten en
dieren kostgeld. Met de steun van u en de overige 33.000 donateurs komen we al een heel eind, maar u kunt meer doen. Met deze gids kunt u wellicht
anderen overtuigen ons werk eveneens te steunen.

Brabant is prachtig
Geen andere provincie kent zo'n grote verscheidenheid aan landschappen. Naast de bossen en heidevelden op de zandgronden vind je er vogelrijke
moerassen, nog gave beekdalen en rivieruiterwaarden, kleinschalige agrarische cultuurlandschappen en (meer dan 100) statige landgoederen.
Bij u in de buurt ligt vast wel een van onze bezittingen. We nodigen u van harte uit er te komen wandelen.
U kunt dan zelf zien wat we allemaal doen, voor natuur en recreant.

Zie voor meer informatie www.brabantslandschap.nl of www.natuurlijkbrabant.nl

Brabants Landschap;  
 

4. Boeknummer: 00453  
Geschiedenis Boswachterij Chaam 1900-2000
Natuur -- Brabants Landschap           (2003)    [C.P.M. van Alphen]
Geschiedenis Boswachterij Chaam 1900-2000


INHOUD
1) Inleiding......................................... 3
2) De boswachterij Chaam............................. 7
     Ontginning
     Landbouwvoorbouw
     Kwekerij
     De aanleg van het bos
     Bossamenstelling
     Houtverkoop en opbrengsten
     Graslanden
     De beheerders
3) Het nieuwe bos- en natuurbeheer............ 30
     Bosreservaat
     Certificering van het hout
Natuurbeheer      
4) De Tweede Wereldoorlog..................... 43
5) Wonen en werken in de boswachterij Chaam ... 55
     Gebouwen
     Arbeidstoestanden
     Werkverschaffing
6) Wegen en waterhuishouding.................. 69
     Wegen
     Waterhuishouding
     Recreatie.................................... 79
8) Cultuurhistorie............................ 99
9) Bedreigingen van het bos en de natuur. 91
     Jacht en wildbeheer
     Chemische middelen
     Insectenaantastingen
     Schimmels en zwammen
     Stormen
     Vorst
     Hagel
     Droogte
     Bosbranden
10) Diversen.................................117
     Paarden
     Ossendrijver
     Mechanisatie
     Schaftgelegenheid


1. Inleiding
Staatsbosbeheer werd in 1899 opgericht en kreeg van de toenmalige regering o.a. de opdracht mee, om woeste gronden productief te maken. Zo ook rondom Chaam.
Een grote glooiende heidevlakte met enkele vliegdennen en plaatselijk wat kleinere bosjes. Zo moet het grondgebied tussen Chaam, Alphen en Gilze er omstreeks 1900 uit hebben gezien. De
graslanden en de akkers, waar de bewoners van toen de kost op moesten verdienen, lagen nabij de genoemde dorpen en de gehuchten Langereit, Bolberg, Horst, Brakken, De Heikant, Snijders
Chaam, Dassemus en Kwaalburg.

Het Prinsenbosch - onderdeel van de boswachterij Ulvenhoutsbos - was toen al ontgonnen en ingeplant. De Staatsgrond, gelegen in de driehoek Chaam - Gilze - Alphen bestond uit vele percelen die erg
verspreid lagen. Na veel kopen en ruilen tussen 1894 en 1930 werden de afmetingen bereikt, zoals die nu nog bestaan.
Een groot deel van de heidegronden was afkomstig uit de z.g. dotatiegronden van Prins Frederik der Nederlanden. Hij was de tweede zoon van Koning Willem I. De gronden zouden weer aan de
Staat vervallen, indien Prins Frederik zonder levende nakomelingen zou sterven. Hij overleed op 8 september 1881 en de dotatie keerde weer terug in eigendom bij de Staat.
Een groot complex (155 ha) bouwland, weiland, woeste grond en dennenbos, behorende tot de boerderij Buitenlust, werd door de Staat reeds in 1894 aangekocht van de toenmalige eigenaar J. Erven
Jzn. Bij de verkoop had deze bedongen dat hij over al het hout, ouder dan 10 jaren mocht beschikken, zodat de Staat grote kapvlakten kreeg die uiteraard weer bebost moesten worden. De slechtste
bossen waren blijven staan, maar deze waren zo slecht dat ze bij de ontginning zijn opgeruimd en de grond opnieuw beplant.
In de Alphense Bergen stond een goed oud bos dat in de Eerste Wereldoorlog is geveld.
Nadat de eerste bosbezaaing van 1897 mislukt was, werden tussen 1900 en 1931 de Chaamse bossen aangelegd. Gemiddeld meer dan 30 ha per jaar. In 1900 werden de eerste vakken (37 en 50)
ingeplant; in 1931 de laatste vakken (78 en 79). Tussen 1933 en 1935 werden de Alphense Bergen door werklozen gespit en ingeplant.

Vóór de Tweede Wereldoorlog werden veel bossen in deze boswachterij gemengd aangelegd. De hoofdhoutsoort was groveden.
Deze houtsoort levert het grenenhout en dat was uitstekend geschikt voor de mijnbouw en als timmerhout. De eerste 50 jaren veranderde niet zoveel; maar met name na de
Tweede Wereldoorlog is de ontwikkeling snel gegaan. Het land moest weer worden opgebouwd en daarvoor moest er veel (hout) geproduceerd worden. Een gevolg was dat er veel monotone
productiebossen aangelegd werden. In de zestiger jaren kregen de mensen meer vrije tijd en kwam de recreatie opzetten.
Dagrecreatieterreinen of speelweiden werden aangelegd. In de zeventiger jaren kwam - na enkele grote stormen - de discussie op gang voor meer natuurlijke bossen. In Chaam zou het nog tot 1990
duren eer daar op grotere schaal aandacht aan werd besteed. In 1984 werd 36 ha bos tot bosreservaat bestemd. Binnen het kader van het Chaamse bekenakkoord werd een halt toegeroepen aan de
grondwaterstanddaling en kwam er een afkoopregeling van de pachtgronden binnen de boswachterij. Het laatste decennium van de vorige eeuw is bij het beheer van de bossen steeds meer aansluiting
gezocht bij de natuurlijke processen van de omgeving.

In dit boekje wordt de eerste honderd jaar geschiedenis beschreven van de boswachterij Chaam. Deze begint al op het einde van de 19e eeuw en eindigt in het begin van de 21e eeuw. Deze geschiedenis
kan mogelijk in de toekomst gebruikt worden door beheerders van de boswachterij Chaam bij het ontwikkelen van nieuwe plannen. Ook voor de regelmatige bezoekers van de boswachterij zullen er zeker
interessante herkenningspunten inzitten. Het geeft de lezer inzicht over de omvorming van heide, via productiebos naar multifunctioneel bos en deels natuurbos.

De onderwerpen zijn telkens beschreven vanaf 1900 tot heden, zodat de lezer bij wijze van spreken ook het middelste hoofdstuk eerst kan lezen.
Zelf heb ik meer dan een kwart eeuw deel uit gemaakt van die geschiedenis. Dat was voor mij de reden om zoveel mogelijk van de geschiedenis op te schrijven en zo voor het nageslacht te bewaren.
Een aantal gebeurtenissen heb ik als beheerder zelf meegemaakt, andere heb ik uit overlevering. Jaarverslagen en andere geschreven teksten zijn bronnen waaruit ik geput heb. De jaarverslagen vertonen
veel overeenkomsten met elkaar en zijn meestal weinig spectaculair, met uitzondering die van de oorlogsjaren. Boswachter Jan Verbeet heeft toen interessante teksten opgeschreven. In de gesprekken die
ik met voorwerker/opzichter Sjef Moelands heb gehad is mij gebleken dat de oorlogsjaren een grote impact hebben gehad op de bossen en op alle medewerkers uit die jaren.
De meest belangrijke stukken heb ik letterlijk (met oude spelling) overgenomen. Ze zijn cursief afgedrukt.

Op het kaartje op de volgende pagina zijn de onderdelen van de boswachterij Chaam aangegeven. De boswachterij bestaat uit de Chaamse bossen, Alphense Bergen, Generaalsbossen en het Mallens bos.
Aanvankelijk bestond het gebied van de Chaamse bossen uit twee boswachterijen.
De boswachterij Buitenlust lag in het zuiden en het Nepveubos lag in het noordelijk deel. De eerste was genoemd naar de boerderij Buitenlust; sinds 1962 beter bekend als camping Buitenlust. De
tweede was genoemd naar rentmeester J.H. van Roosmale Nepveu, van het rentambt Breda', dat ressorteerde onder de Dienst der Domeinen van het Departement van Financiën. In 1911 zijn deze
twee bossen samen gevoegd en zo ontstond de boswachterij Chaam, die toen een oppervlakte had van bijna 1000 ha.
In 1915 werd 203 ha aangekocht in de Alphense Bergen. In 1961 werden de Generaalsbossen gekocht en in 1973 werd de boswachterij gecompleteerd, met de aankoop van het Mallensbos,
tot een totale oppervlakte van ruim 1300 ha. De boswachterij Chaam is sinds 1990 samengevoegd met het Ulvenhoutsbos, Strijbeekse Heide, Bleke Heide, Merkske en de Markdalgronden en heeft de
naam gekregen 'beheerseenheid Ulvenhout/Chaam'. Deze beheerseenheid heeft nu - in 2002 - een totale oppervlakte van bijna 3000 ha.


Heemkundekring Ledevaert Chaam;  
 

5. Boeknummer: 00454  
De hertog van Salm Salm het vergeten stukje grensgebied
Natuur -- Brabants Landschap           (2007)    [John van Ierland]
De hertog van Salm Salm het vergeten stukje grensgebied
Volksverhalen, sagen, legenden, mythen, fabels en andere leugens uit het beekdallandschap van 't Merkske


INHOUD
natuur en cultuur
item titel   
1       Voorwoord pag. 6
2       ‘t Merkske pag. 9
3       Das pag. 10
4       Haas pag. 17
5       Boekweit pag. 24
6       Archimedes pag. 31
7       Rugstreeppad pag. 32
8       Sint-Clemens pag. 37
9       Wild zwijn pag. 38
10      Glimworm pag. 46
11      Knolsteenbreek pag. 52
12      Kievit pag. 59
13      Roodborsttapuit pag. 65
14      Moesdistel pag. 72
15      Witte dovenetel pag. 78
16      Eik pag. 84
17      Steenuil pag. 91
18      Primula pag. 100
19      Grondel pag. 110
20      Boomkikker pag. 115
21      Paalkamperen pag. 122
22      Russula pag. 123
23      Buizerd pag. 130
24      Beekprik pag. 138
25      Els pag. 145

verhalen
eerste verhaal: Helhond pag. 11
tweede verhaal: De pacht en de haas pag. 18
derde verhaal: De zwarte dood pag. 25
vierde verhaal: De reuzenpad pag. 33
vijfde verhaal: Blauwe Gerrit pag. 39
zesde verhaal: De geest van de Grote Singelheide pag. 47
zevende verhaal: Spoken op de Lindendijk pag. 53
achtste verhaal: Hermanus Landt pag. 60
negende verhaal: De hertog van Salm Salm pag. 66
tiende verhaal: De aardappelen van Gel pag. 73
elfde verhaal: Lehte en de brandnetelfee pag. 79
twaalfde verhaal: De houthakker pag. 85
dertiende verhaal: De graaf van Lalaing pag. 92
veertiende verhaal: De laatste heks van Baarle pag. 101
vijftiende verhaal: De nieuwe geuzen pag. 111
zestiende verhaal: Hesp, reuzel en rijstepap pag. 116
zeventiende verhaal: De draad des doods pag. 124
achttiende verhaal: Jean de grafsteenkapper pag. 131
negentiende verhaal: De legende van Gelmel de Noorman pag. 139
laatste verhaal: De brandbrief pag. 146


Het voorwoord
Grensstreken zijn per definitie spannende streken waar zeker in vroegere tijden veel te beleven viel. In onze huidige tijd, de tijd van
één Europa, de tijd van samenwerken, de tijd van open grenzen, is wandelen en fietsen in de grensstreek bijzonder aangenaam, maar het
echte spannende is er wel een beetje van af.
Als u deze verhalen leest, vindt u dat, net als ik, misschien wel een beetje jammer. Maar gelukkig kunnen we met dit boek in de hand, zelf
de oude tijden doen herleven.
Deze bundel is samengesteld op initiatief van en in samenspraak met Staatsbosbeheer en het Agentschap voor Natuur en Bos. De wandelroutes
in het gebied rondom Castelré, onder andere de zogenaamde laarzenpaden, zijn in het boek opgenomen en langs deze routes zijn genummerde paaltjes
geplaatst die verwijzen naar de verhalen in het boek.
Dus neemt u tijdens een heerlijke wandeling af en toe een rustpauze en leest u dan eens, wat er zich in die specifieke omgeving heeft afgespeeld.
Wellicht staat u op dat moment wel in het gebied waar ooit de Eletto de macht had, of staat u op een punt waar de Noormannen zich lieten
gelden. En kent u de sagen van ‘Blauwe Gerrit’ of van de dwaallichten al? Wat deed de schatbewaarder van Willem van Oranje, graaf de Lalaing
eigenlijk hier? En hoe zit het met het kogelgat in de kerk van Wortel?
Allemaal vragen die u in dit boek volgens de overlevering van de oude volksverhalen beantwoord krijgt.
Het zijn sagen en legenden die u thuis kunt lezen, maar nog leuker is het, om ze te beleven tijdens een wandeling.
Ook de flora en fauna wordt in deze vertellingen niet vergeten. We zitten hier tenslotte niet alleen in een historisch bijzonder gebied, ook
de natuur kent hier haar specialiteiten.
Bliksem in het open veld, een heel apart natuurverschijnsel komt ter sprake, maar ook de buizerd, de rugstreeppad en het zwijn blijven niet onvernoemd.
Als gemeentebestuur staan wij achter alle prachtige initiatieven die onze mooie omgeving onder de aandacht brengt van een breed
publiek. Niet voor niets waren we in 2006 genomineerd door de Stichting Entente Florale Nederland voor de titel “groenste dorp van
Nederland”. Mede geïnspireerd door deze nominatie zijn we zelf ook weer actief en kritisch naar onze natuur gaan kijken. Als gemeente
streven we continue naar het behoud en het optimaliseren van ons buitengebied. Hier staan we niet alleen in, maar we doen dat samen
met gesprekspartners over de grens en organisaties in ons eigen land, zoals Staatsbosbeheer en het Agentschap voor Natuur en Bos.
Initiatieven als dit leuke en interessante boek, gecombineerd met de prachtige wandelroutes juichen we daarom bijzonder toe.
Ze vormen een prachtige stimulans voor zowel onze eigen inwoners als voor onze gasten om het gebied nog beter te leren kennen en te
waarderen.
Dank aan de initiatiefnemers en de samenstellers en vooral veel lees- en wandelplezier voor u allen.
J.P.M.M. Hendrikx
Burgemeester gemeente Baarle-Nassau


Van Ierland Uitgeverij;  
 

6. Boeknummer: 00456  
Kijk op het groene Noord-Brabant
Natuur -- Brabants Landschap           (1984)    [Sietzo Dijkhuizen (tekst) en Kees Scherer (fotografie)]
Kijk op het groene Noord-Brabant

INHOUD
een soort voorwoord 6
groen 'brabants bont' 9
klei, zand en verrassingen / westelijk brabant 31
land van ruisende populieren / midden-brabant 52
veen en woeste gronden / oost-brabant 87
het land van de grensrivier / rivierenland 103
op stap in het groen 121


EEN SOORT VOORWOORD
'Als je een boek schrijft,'zei een goede kennis eens tegen me, 'moet je er ook een soort voorwoord in schrijven. Dat hóórt zo en dat stáát goed!' Toen hij zich
dus zette aan het schrijven van een boek, begon hij met dat voorwoord. Naar ik later vernam, is het daarbij ook gebleven.
Om dat gevaar te ontlopen heb ik eerst maar het boek gemaakt en nu de verschillende hoofdstukken klaar zijn, denk ik dat het inderdaad goed is toch
ook maar 'een soort voorwoord' te schrijven. Niet omdat het zo hoort of om het goed staat, maar omdat het een mooie gelegenheid is even te vertellen hoe
fotograaf Kees Scherer en ik hebben gewerkt.
We wilden u, dat stond voorop, een kijk geven op het groene Brabant. Dat wil zeggen het Noord-Brabant van de bossen, de heide, de zandverstuiving, maar
ook van de landbouw, de kwekerijen, het uiterwaardengebied en de stadsparken. Er is al heel veel geschreven over deze grote provincie en ook de
groene kanten van de provincie, waar het heet te barsten van de gezelligheid, zijn diverse malen belicht. Maar vaak waren het dan misschien zeer
gedetailleerde landschapsbeschrijvingen of zeer deskundige analyses van een beekdal. Die kunnen zeer boeiend zijn, maar bereiken vaak een beperkte kring
van belangstellenden.
Nu is Noord-Brabant, dat hoor je allerwegen, niet meer de provincie van weleer. En wie er gaat kijken en zich het land herinnert van enkele tientallen
jaren geleden, zal inderdaad pijnlijk verrast kunnen worden. De provincie is veranderd. Er is veel moois verloren gegaan, waaronder ook veel wat met de
term 'groen' is aan te duiden. Noord-Brabant is opengelegd, ontwikkeld, geïndustrialiseerd, maar menigeen vraagt zich af of het welzijn zoveel groter is geworden.
Toch zijn er in Noord-Brabant, zij het vaak in reservaten, mooie stukjes bewaard gebleven. Noord-Brabant heeft (nog) zijn groene kanten. En daarvan
willen we in dit boek een indruk geven. Daarbij pretenderen we geen volledigheid. Niet alle natuurgebieden zijn tot in detail beschreven. Ze worden
zelfs niet eens allemaal genoemd. Dat zou een heel ander boek hebben opgeleverd. Om het geheel wat overzichtelijk te krijgen, hebben we de
provincie ingedeeld in een aantal regio's: West-Brabant, in de vorm van het Markiezaat van Bergen op Zoom en de Baronie van Breda (zelfs tot en met
Tilburg); Midden-Brabant, gelegen tussen de lijn Den Bosch-Tilburg-Belgische grens-Zuid-Willemsvaart, en onder te verdelen in Meierij en Kempen-
Oost-Brabant, ten oosten van de Zuid-Willemsvaart; Rivierenland, het hele stroomgebied van de Maas voor zover dat in Noord-Brabant liqt.
Het is een zeer grove indeling, maar wij konden er redelijk mee werken. We hopen natuurlijk dat u als lezer er ook wat aan hebt. Dat is natuurlijk in de
eerste plaats de bedoeling. Want wat er ook allemaal in Noord-Brabant is gebeurd en misschien nog gaat gebeuren, het is een provincie met nog veel
mooie, groene kanten. We hopen dat met een goede kijk op dat groene Brabant meer mensen oog krijgen voor het behouden van het moois dat deze provincie nog heeft.
Sietzo Dijkhuizen

Elsevier Amsterdam;  
 

 

Uitgebreid zoeken

Laatste wijziging binnen getoonde publicaties: 2 januari 2023